آبسنگ های مرجانی

آبسنگ هاي مرجاني
اكوسيستم آبسنگهاي مرجاني :
آبسنگهاي مرجاني، جزء اكوسيستم هاي آبهاي كم عمق گرمسيري هستند كه به طور عمده شامل بستر سخت با صخره هاي آهكي مي باشند. اين اكوسيستم ها يكي از زيباترين آثار حيات در سياره زمين به شمار رفته و برخي از بزرگ ترين ساختارهاي طبيعي به وسيله اين دسته از موجودات ساخته مي شوند. اكوسيستم صخره‌هاي مرجاني، از لحاظ ارزش‌هاي طبيعي، اكولوژيكي و اقتصادي و فرهنگي در جهان حائز اهميت مي‌باشد. از جمله مهمترين فوايد اين اكوسيستم ها مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:
مراكز اصلي تنوع زيستي دريايي مي باشند. پرورشگاه‌هايي براي هزاران گونه مختلف جانوران هستند. بيشترين توليد و محصول‌دهي و نقش‌هاي مهمي در چرخة جهاني مواد دارند. به عنوان موج شكن‌هاي طبيعي، حافظ نواحي ساحلي در برابر نيروهاي فرسايشي عمل مي‌كنند. براي جوامع انساني از لحاظ تأمين غذا اهميت ويژه اي دارند. مكان‌هايي مناسب براي تفريح و غواصي وجذب اكوتوريسم مي باشند .
از نقطه نظر اكولوژيك، اجتماع آبسنگ هاي مرجاني داراي بيشترين تنوع گونه اي بوده و روابط ميان ارگانيسم ها در اين محيط جالب توجه مي باشد. صخره هاي مرجاني بعد از جنگلهاي مناطق حاره دومين بيوم غني جهان مي باشند. مساحت صخره هاي مرجاني 17/0 درصد تمام اقليم هاي دريايي است كه در بخش استوايي زمين وجود دارد. به غير از گونه ها و جوامع زيستي وابسته به صخره هاي مرجاني اين اكوسيستم ها تعداد بسيار زيادي از آبزيان آبهاي آزاد را نيز حمايت مي كنند. اين آبزيان كه تقريبا 65 درصد تمام ماهي هاي اقيانوسي را در برمي گيرند، براي بخشي از چرخه زندگي خود به صخره هاي مرجاني وابسته اند
پراكنش آبسنگهاي مرجاني:
آبسنگهاي مرجاني عموماً بين عرضهاي جغرافيايي 25 درجه شمالي و جنوبي يافت مي شوند و در حدود عرضهاي جغرافيايي بالاي 30 درجه شمالي و جنوبي ديگر نمي توان مرجاني مشاهده كرد
مرجانها در تمام نواحي اقيانوسي از قطب تا استوا گسترش دارند، ولي با توجه به نقشه هاي گسترش، پراكنش انواع مرجانهاي سخت يا آبسنگ ساز محدود به مناطق كم عمق گرمسيري و به وسعت ميليونها كيلومتر مربع است، همچنين مشخص گرديده كه بيشتر مرجانها در مناطقي با دماي سطحي بين 29-18 درجه سانتيگراد يافت مي شوند ولي برخي از گونه ها قادرند براي دوره اي كوتاه، دماي 40 درجه سانتيگراد را نيز تحمل كنند
آبسنگهاي مرجاني جهان به دو منطقه اطلس و هند – آرام محدود مي شوند كه بيشترين تراكم و تنوع مرجان درناحيه هند-آرام در جزاير فيليپين، مجمع الجزاير اندونزي، گينه جديد و شمال شرق استراليا مي باشد. در سرتاسر اين ناحيه تا كنون حدود 80 جنس و 700 گونه گزارش شده است كه حاكي از تنوع بسيار زياد مرجان در اين ناحيه است
در اقيانوس اطلس وضع متفاوت بوده و فقط حدود 36 جنس و 62 گونه مشاهده گرديده است. جنسهاي غالب در هر دو ناحيه مرجانهاي شاخ گوزني(Acropora) بوده كه داراي 200 گونه در اقيانوس آرام و فقط 3 گونه در اقيانوس اطلس است. از ديگر جنسهاي مهم مي توان Pocillopora و پاونا Pavona و گونيوپورا Goniopora را اشاره كرد كه در اقيانوس اطلس يافت نمي شوند. بيشتر جنسهاي ياد شده در مناطق مرجاني ايران يافت مي شوند

وضعيت مرجانها در خليج فارس و درياي عمان:
اقيانوس هند و آرام از وسعيترين قلمروهاي دريايي از لحاظ تنوع بوده و توسط آبسنگهاي مرجاني توصيف مي گردند. قلمرو هند و آرام بعلت وسعت زياد به چندين زير قلمرو از جمله استراليا، زنجيره هاوايي، فيليپين، درياي سرخ و خليج فارس تقسيم مي گردد. انزواي خليج فارس يا نيمه بسته بودن آن و حرارت نسبتاً زياد آبهاي اين دريا سبب بومي گرايي بسياري از گونه ها گشته و به همين دليل تعداد بسياري از گونه هاي بي نظير در اين منطقه يافت مي شوند
خليجفارس به علّت قرار گرفتن در عرضهاي جغرافيايي نيمهگرمسيري، محدوديتهايي را براي جوامع مرجاني به وجود آورده است به طوريكه دامنه وسيع تغييرات دماي آب، شوري بالا و كدورت نسبتاً زياد آب در خليج فارس، موجب كاهش تنوع آبسنگ مرجاني در اين منطقه گرديده و اين مناطق مرجاني به علّت شرايط خاص محيطي مذكور، همواره تحت استرس ميباشند
آبسنگهاي مرجاني خليج فارس در شرايط بسيار سخت اكولوژيكي از لحاظ دما، شوري و كدورت قرار دارند. مرجانها در اين منطقه در شرايطي قادر به ادامه حيات هستند كه دماي آب در برخي موارد ممكن است به پايين تر از 16 درجه سانتيگراد برسد و در فصل تابستان از 34 درجه هم فراتر رود.

بررسي هاي انجام گرفته توسط كارشناسان سازمان حفاظت محيط زيست و ساير محققان حاكي از اين موضوع مي باشد كه تقريبا تمامي جزاير ايراني با آبسنگ هاي مرجاني محاصره شده است كه آبسنگ هاي حاشيه اي ساختار اصلي خطوط ساحلي ايران را تشكيل مي دهد. از جمله مهمترين مناطق مرجاني ايران مي توان به جزاير خارك، خاركو، فارسي، طاهري، كيش، لاوان، هندورابي، فارور، بني فارور، شيدور، تنب بزرگ، تنب كوچك، سيري، لارك، ابوموسي، هنگام، قشم، هرمز، خليج ناي بند، خليج چابهار و ... اشاره كرد
بيشترين گسترش آبسنگ ها در مناطق ايراني مجاور جزاير خارك و خاركو در مناطق دوردست شمالي و اطراف جزاير جنوبي از لاوان تا جزاير هرمز قرار دارد.
بررسي هاي انجام گرفته تا سال 1386 توسط كارشناسان دفتر زيست بوم هاي دريايي سازمان حفاظت محيط زيست بر روي جزيره هندورابي حاكي از اين موضوع مي باشد كه اين جزيره داراي 20 گونه مرجاني با درصد پوشش 21درصد مرجان زنده مي باشد كه بيشترين پوشش مرجاني در قسمت شرق ،جنوب شرق، غرب و شمال غرب اين جزيره مشاهده مي شود

وضعيت پوشش آبسنگهاي مرجاني در هندورابي

بررسي هاي انجام گرفته تا سال 1386 بر روي خليج ناي بند نيز حاكي از اين موضوع مي باشد كه اين جزيره با 14 گونه مرجاني كم تنوع ترين منطقه مرجاني ايران لوده كه داراي درصد پوشش 57 درصدي مرجان زنده در جنوب خليج و 42 درصدي مرجان زنده در شمال خليج ناي بند در نزديكي منطقه عسلويه مي باشد كه بيشترين پوشش مرجاني در قسمت شمال و جنوب خليج ناي بند و همچنين منطقه اي در غرب خليج در دهانه ورودي مشاهده مي شود. بررسي ها حاكي از اين مسئله مي باشد كه مرجانهاي منطقه مذكور (علي الخصوص منطقه شمالي خليج) با افزايش فعاليتهاي انساني و گسترش ساخت و سازهاي ساحلي در وضعيت نامناسبي قرار داشته و در معرض نابودي قرار دارند.
بررسي هاي انجام گرفته تا سال 1386 بر روي جزيره خاركو حاكي از اين موضوع مي باشد كه اين جزيره داراي 21 گونه مرجاني با درصد پوشش 63درصد مرجان زنده در عمق 3-6 متر و درصد پوشش 47 درصد مرجان زنده در اعماق 6-12 متر مي باشد كه در واقع اين جزيره كوچك با پوشش كامل مرجاني در اطراف خود جزو بهترين و جالب ترين مناطق مرجاني ايران محسوب مي شود

وضعيت پوشش آبسنگهاي مرجاني در جزيره خاركو

بررسي هاي انجام گرفته تا سال 1386 بر روي جزيره خارك نيز حاكي از اين موضوع مي باشد كه اين جزيره همانند جزيره خاركو داراي 21 گونه مرجاني با درصد پوشش 46 درصد مرجان زنده در عمق 3-6 متر و درصد پوشش 67 درصد مرجان زنده در اعماق 6-12 متر مي باشد .

بررسي هاي انجام گرفته تا سال 1386 بر روي جزيره كيش حاكي از اين موضوع مي باشد كه اين جزيره داراي 28 گونه مرجاني با درصد پوشش 74 درصد مرجان زنده مي باشد كه بيشترين پوشش مرجاني در قسمت شرق و شمال اين جزيره مشاهده مي شود.

بررسي هاي انجام گرفته تا سال 1386 توسط كارشناسان دفتر زيست بوم هاي دريايي سازمان حفاظت محيط زيست بر روي جزيره فارور و بني فارور حاكي از اين موضوع مي باشد كه اين جزيره داراي 29 گونه مرجاني با درصد پوشش مرجاني 69 درصدي مرجان زنده در فارور و 30درصدي مرجان زنده در بني فارور حاكي از اين مي باشد كه اين جزاير جزو مهمترين و متنوع ترين مناطق مرجاني ايران محسوب مي شوند.
عوامل تخريب مرجان ها:
جدا از شرايط سخت اكولوژيكي خليج فارس، به عواملي چون وجود نفت و تجارت آن و همزمان با آن توسعه صنايع مرتبط با نفت و همچنين رشد روز افزون فعاليتهاي انساني در اين منطقه و متعاقب آن بوجود آمدن آلودگيهاي فراوان از عللي است كه جوامع مرجاني اين منطقه را در معرض خطر قرار مي دهد. به لحاظ اهميت جوامع انساني محلي و تأثير فزاينده عوامل طبيعي و انساني بر مرجانها و همچنين گرم شدن آب و هواي زمين، هم اكنون 58% آبسنگهاي مرجاني دنيا در معرض خطر قرار دارند
صيد بي رويه، كشاورزي و از ميان رفتن جنگل ها و شهر نشيني باعث بار زياد رسوبات و ساير آلاينده ها در آبهاي ساحلي شده كه يوتروفيكاسيون وسيع و فرسايش زيستگاههاي بارور را به دنبال دارد. با تخريب آبسنگ هاي مرجاني، شالوده بسياري از جوامع ساحلي تحت الشعاع قرار گرفته و صنعت گردشگري در كشورهاي در حال توسعه استوايي را به نابودي خواهد كشاند

http://www.doe.ir/portal/Home/Default.aspx?CategoryID=e3a11e8a-7994-4fb5-bbe3-121abed806c4