کنترل هورمونی تکثیر سخت پوستان (میگو) و نقش متیل فارنسوات

تامین مولد میگو به عنوان اولین حلقه از زنجیره تکثیر و پرورش میگو از اهمیت زیادی برخوردار است و در حقیقت انتخاب گونه مناسب پرورش و توسعه آتی آن تا حد زیادی بستگی به این مقوله دارد ، از سویی تولید مولد در استخرهای گلخانه ای و مولد سازی به جای تامین آن از دریا (مولدین بومی ) و یا واردات مولد (غیر بومی) ، بکارگیری اصول ایمنی زیستی در مراکز تکثیر و برنامه ریزی تولید را فراهم خواهد ساخت ، در این راستا ارتقا دانش مولد سازی و آشنایی با اصول آن اهمیت بسزایی در ارتقا راندمان این حلقه از زنجیره تکثیر و پرورش میگو خواهد داشت .

از این رو بررسی و اجرای پروژه های تحقیقاتی در خصوص نقش عوامل محیطی در رسیدگی جنسی مولدین و تاثیر آن بر فیزیولوژی تکثیر ضروری به نظر می رسد در این بین اهمیت نقش هورمون ها در رسیدگی جنسی و فیزیولوژی تکثیر سالیان طولانی است که شناسایی شده و از آن در مراکز تکثیر ماهی به عنوان عاملی در پیش رس کردن مولدین ، قطع یا تسریع تاثیر عوامل محیطی استفاده می شود در حالیکه در خصوص سخت پوستان بصورت اعم و میگو به صورت اخص مطالب کمتری ارائه شده است که شاید بدلیل تفاوت های بارز در فیزیولوژی تکثیر این آبزیان عدم احساس نیاز مراکز تکثیر تجاری به این امر بوده است مع الوصف نوشتار حاضر ، ترجمه ای است برگرفته از مقاله ای با عنوان کنترل هورمونی تکثیر سخت پوستان و نقش متیل فارنسوات ، که به نقش کلیدی و کنترلی این هورمون در فیزیولوژی تکثیر اشاره دارد و اهمیت آن در استفاده از این هورمون در یک مرکز تجاری تکثیر میگوی وانامی در اکوادور و اخذ نتایج موفقیت آمیز از آن بوده است .

مقدمه :

افزایش تقاضا ی میگو در آمریکا موجب رشد صید و پرورش این محصول در آمریکا شده است . در سال های اخیر به منظور جبران تقاضای مصرف کنندگان 68 درصد میگوی مصرف شده در آمریکا در سایر مناطق دنیا پرورش داده شده است .
واردات میگو از 492 میلیون پاند در سال 1986 به 695.4 میلیون پاند در 1998 افزایش یافته است . میزان میگوی وارد شده در سال 1999 با افزایشی معادل 35.9 میلیون پاند نسبت به سال 98، 731.3 میلیون پاند بوده است . ( با ارزش 3.1 میلیارد و معادل 35 درصد مجموع واردات غذایی ) .
گزارشات اخیر بخش شیلا ت دریایی نشان داده است که میزان واردات میگو در سال 2000 معادل 760.8 میلیون پاند بوده است .(3.8 میلیارد ، 37 درصد ارزش واردات مواد غذایی ) . افزایش تقاضا همراه با کاهش جمعیت طبیعی میگو ، شرایطی اجتناب ناپذیر را ایجاد نموده است که در آن رشد فن آوری آبزی پروری برای افزایش میگو ضروری شده است.

متیل فارنسوات :

یک هورمون گنادوتروپیک است که بوسیله اندام ماندیبولار سخت پوستان تولید می گردد و کلید تنظیم رشد اووسیت ، دگردیسی در لارو ها و تولید مثل می باشد .( laufer و همکاران 1987).
تنظیم زادآوری در سخت پوستان شامل شبکه پیچیده ای از فعل و انفعال های هورمونی می باشد که در این بین متیل فارنسوات نقش کنترل مرکزی را برعهده دارد ( شکل 1) .
تحریک رسیدگی تخمدان در سخت پوستان بوسیله قطع پایه چشمی منجر به قطع بازدارندگی نوروپپتیدها ، هورمون بازدارنده گناد ( GIH) یا هورمون بازدارنده زرده سازی (VIH) و هورمون بازدارنده اندام ماندیبولار (MOIH )(Liu و همکاران 1996)، نگهداری شده در ر اندام سینوسی غده x می شوند(Landau و همکاران 1989 – Laufer و همکاران ، 1993 ) .تحقیقات اخیر به این موضوع که آیا ممکن است هورمون های VIH و GIH تاثیر بازدارندگی بر روی اندام ماندیبولار داشته باشد پاسخ می دهد .VIH/GIH امکان دارد بصورت مستقیم بر روی گناد ها و یا سایر بافت ها مانند هپاتوپانکراس ، برای ممانعت از زادآوری تاثیر داشته باشند.
علاوه بر این هورمون های مذکور ممکن است بصورت غیر مستقیم از طریق بازدارندگی بر تولید هورمون های نوجوانی ( JH ) و متیل فارنسوات ( MF ) در اندام ماندیبولار ، تاثیر منفی در زادآوری داشته باشند. قطع پایه چشمی باعث برداشته شدن اثرات منفی هورمون های MOIH ( بازدارنده اندام ماندیبولار ) بر روی اندام ماندیبولار می شود .( افزایش تولید هورمون MF ) و با افزایش مضاعف محتوای پروتئینی در اندام ماندیبولار همراه خواهد بود (Chaves 2001) . تولید MF بوسیله اندام ماندیبولار در فاصله زمانی نزدیک به بلوغ نوجوانی و پیش زرده سازی در کمترین میزان و در زمان زرده سازی ماده ها در حد بالاترین میزان خود قرار دارد .
MF بصورت مستقیم بر روی هپاتوپانکراس و گناد ها اثر می گذارد . نکته جالب آنکه MF ممکن است بر روی تنظیم فشار اسمزی نیز نقش داشته باشد . Lovett و همکارانش در سال 2001 دریافتند که غلظت هورمون متیل فارنسوات در همو لنف خرچنگ هایی که در آب دریای رقیق شده نگهداری می شدند افزایش یافته است و وقتی که به آب دریا بازگردانده شدند سطح MF به سرعت به میزان اولیه برگشت. Tamone و Chang در سال 1993 گزارشی در خصوص دیگر اندام های تحت تاثیر MF دادند که در آن به تاثیر این هورمون در تحریک تولید ECD (ecdysteroid) بوسیله اندام Y اشاره شده بود . تحقیقات در حال اجرا و آتی بر روی تنظیم تولید MF ما را در درک بهتر روند زادآوری سخت پوستان یاری خواهد داد .
متیل فارنسوات به عنوان یک JH ، برای نخستین بار توسط هانس لوفر در دانشگاه کانکتیکوت در سال 1987 توضیح داده شد .MF در همولنف بیش از 36 گونه از سخت پوستان شامل میگوی وانامی یافت شده است و چرخه زادآوری در خرچنگ عنکبوتی ( Libinia emarginata) و خرچنگ ( Procambarus clarkia) در رابطه با این هورمون می باشد ( Laufer و همکاران ، 1998).
در سال 1998 خرچنگ Procamberus بوسیله لوفر و همکارانش مورد مطالعه قرار گرفت و مشاهده شد که در ابتدای زرده سازی میزان این هورمون نسبت به سطح اولیه افزایش می یابد و در اواسط چرخه به حداکثر میزان خود رسیده و مجددا هنگامی که تخمدان در مراحل پایانی زرده سازی است به سطح اولیه خود بر میگردد .
استفاده از متیل فارنسوات به عنوان همراه رژیم غذایی در یک مرکز تجاری تکثیر میگو در اکوادور بر روی گونه وانامی انجام پذیرفته است .(Laufer و همکاران 1997) .
MF در میگوهای نر و ماده سالم همان عملی را انجام می دهد که قطع یک طرفه پایه چشمی بر روی میگوهای ماده انجام می دهد. لارو های زنده در گروه آزمایشی به میزان 4.84 میلیون لارو در مقابل 2.97 میلیون در گروه شاهد بوده است. جالب تر آنکه هورمون MF در میگوهای ماده قطع پایه چشمی نشده هفت برابر بیش از نمونه های کنترل ( قطع پایه چشمی شده ) ایجاد رسیدگی و تخمریزی نموده است ( 7 میگوی تحت آزمایش با MF و تنها یک میگوی قطع پایه چشمی شده تخمریزی نمودند ).از آن مهم تر آنکه تفریخ پذیری تخم ها توسط تحریک با هورمون MF 66 درصد در مقابل 42 درصد در گروه قطع پایه چشمی شده بود . باروری در هر دو گروه قطع پایه چشمی نشده و قطع پایه چشمی شده همراه با MF به میزان زیادی افزایش یافته است .
تخم های تولید شده در آزمون و تفریخ پذیری آنها به میزان معنی داری بیش از میگوهای ماده قطع پایه چشمی شده بود. نتایج اکوادور عملکرد هورمون MF در رابطه با هورمون های رسیدگی گناد را به عنوان یک مکمل غذایی در تولید ناپلی میگو نشان داد .
استفاده از متیل فارنسوات به عنوان مکمل غذایی باعث رسیدگی تخمدان در خرچنگ ها نیز شده است .

ترجمه - سید قباد مکرمی http://www.farmna.ir/Pages/Printable-News-884.html