75درصد آلودگی خزر مربوط به روسیه است / از 22 حادثه چاه نفتی در خلیج فارس، 21 مورد متعلق به ایران است

75درصد آلودگی خزر مربوط به روسیه است
از 22 حادثه چاه نفتی در خلیج فارس، 21 مورد متعلق به ایران است
(ایسنا)، عبدالرضا کرباسی در نشست خبری معاونان سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه بیشتر آلودگی ساحل دریای خزر الودگی میکروبی است افزود: تنها جای بهداشتی سواحل خزر سواحل گلستان است. اما وضع گیلان و به ویژه مازندران اسفبار است
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه سالانه 400 میلیون مترمکعب فاضلاب در شمال کشور تولید می‌شود، افزود: 40 درصد از این فاضلاب‌ها به سختی تصفیه شده و 60 درصد دیگر آن وارد خزر می‌شود
وی با بیان اینکه ورود فاضلاب‌های انسانی به سواحل گیلان و مازندران دو عارضه به دنبال داشته افزود: یکی از این عارضه‌ها بر اثر آن است که وزارت نیرو با عمل نکردن به تعهدات خود باعث به وجود آمدن مسائل بهداشتی در این منطقه شده است و عارضه دوم این است که وزن ماهیان این دریاچه به یک سوم کاهش یافته و در آنها وجود 400 نوع انگل به تصویب رسیده است.
کرباسی افزود: همچنین از آنجا که بسیاری از رودخانه‌هایی که ماهی‌ها در آن تخم‌ریزی می‌کردند عمقشان به علت رسوب‌گذاری کم شده این مناطق به لایروبی احتیاج دارند که متاسفانه برخی از دوستداران محیط زیست با این کار مخالفت کردند.
وی استانداردسازی تصفیه فاضلاب‌های خزر را یکی از اقدامات مهم در کنترل آلودگی این منطقه دانست و گفت: این طرح تدوین شده و به هیات دولت فرستاده شده است.
وی افزود: علاوه بر آن دستور العمل استفاده از مواد پراکنده ساز نفتی و دستور العمل حفاظت از فک خزری نیز تدوین شده است.
کرباسی افزود: طبق قانون وزارت نیرو مکلف است که برای جوامع بالای 30 هزار نفر تصفیه‌خانه ایجاد کند که به این وظیفه خود عمل نکرده و مشکلات بسیاری را به وجود آورده است.
75 درصد آلودگی دریای خزر مربوط به روسیه است
وی با بیان اینکه 75 درصد از آلودگی خزر توسط روسیه ایجاد می‌شود افزود: 12 درصد از این آلودگی مربوط به کشور ایران بوده و 13 درصد آن سهم کشورهای آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان است که میان این سه کشور نیز کمترین سهم متعلق به کشور ترکمنستان است که جمعیت ساحلی ندارد.
کرباسی با بیان اینکه مشکل‌سازترین آلودگی‌های نفتی در دریای خزر توسط کشور آذربایجان ایجاد می‌شود، افزود: به دلیل آنکه قدمت چاه‌های نفت آذربایجان به چهل تا پنجاه سال پیش باز می‌گردد باعث شده که تا کنون دو آلودگی بزرگ در این محدوده شکل گیرد.
وی ادامه داد: از آنجا که جریان آبهای دریای خزر به سمت ایران است، عمده این آلودگی‌ها به سواحل کشورمان وارد می‌شود.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه در سال 91، 26 تن گلوله نفتی از سواحل دریای خزر در ایران جمع‌آوری شد، اظهار کرد: این گلوله‌های نفتی برای انگشت‌نگاری به وزارت نفت داده شده است تا بتوانیم خسارات این آلودگی را از کشور آذربایجان بگیریم که متاسفانه وزارت نفت با گذشت هشت ماه هنوز این کار را انجام نداده است.
ماهیان خاویاری در معرض انقراض
از یک میلیون فک خزری، 100 هزار باقی مانده
کرباسی با بیان اینکه کشورهای تازه استقلال یافته اطراف دریاچه خزر به دلیل سودآور بودن استفاده از ماهیان خاویاری این گونه را در معرض انقراض قرار داده‌اند، افزود: البته سازمان شیلات ایران هر ساله نسبت به تکثیر و رهاسازی این گونه جانوری اقدام می‌کند اما با این وجود خسارات را جبران نمی‌کند.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه فک خزری در معرض انقراض قرار گرفته است افزود: به دلیل اینکه این گونه جانوری برای تولید کیف و کفش استفاده می‌شود، جمعیت آنها از یک میلیون به 100 هزار قطعه رسیده است.
به گفته وی هر دو سال یکبار تهیه گزارش تعداد جمعیت فک خزری اجرا می‌شود اما هنوز گزارش سال 2013 نیامده که جای نگرانی دارد.
کرباسی اظهار کرد: برای حفاظت از این گونه جانوری با مرکز فک هلند تفاهم نامه‌ای را امضا کرده‌ایم.
آلودگی نفتی مهمترین آلودگی خلیج فارس
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان آنکه مهمترین آلودگی خلیج فارس مربوط به آلودگی نفتی است اظهار کرد: سالانه یک میلیون و 200 هزار بشکه نفت در دریای خزر نشت می‌کند. علاوه بر آن 50 هزار کشتی وارد این محدوده شده که 17 هزار تای آنها نفتکش بوده و سیستم تصفیه آب توازن ندارند و 30 درصد از آنها از سیستم قدیمی استفاده می‌کنند.
از 22 حادثه چاه نفتی در خلیج فارس، 21 مورد متعلق به ایران است
کرباسی با بیان اینکه در سال 91 ، 22 حادثه چاه نفتی در خلیج فارس اتفاق افتاد افزود: 21 مورد از این حوادث مربوط به ایران بوده و یک مورد متعلق به یکی از کشورهای عربی بنابراین اگر ایران نتواند چاه‌های نفتی خود را بهینه‌سازی کند نمی‌تواند جلوی این نوع آلودگی را بگیرد.
وی ادامه داد: تحریم‌ها تا حدودی مانع اجرای این کار می‌شود.
وی با بیان اینکه آب خلیج فارس نسبت به 17 سال گذشته دو درجه گرمتر شده است افزود: این مساله باعث کاهش اکسیژن و افزایش مرگ و میر آبزیان و ساقط شدن مرجان‌ها می‌شود.
کرباسی افزود: بر اساس بنده «ب» ماده 159 قانون اساسی، وزارت نفت مکلف شده که پایش محیط زیست دریایی را انجام دهد که هنوز به این وظیفه عمل نکرده و حتی پس از گذشت 15 ماه برای خرید تجهیزات لازم نیز اقدام نکرده است.
وی با بیان اینکه طبق قوانین بین المللی ساخت و ساز در دریاها آزاد است، افزود: همچنین هیچ قانون ملی برای عدم ساخت و ساز در دریا وجود نداشته و حتی آن چیزی که در ایران مطرح می‌شود مربوط به سواحل است.
کرباسی با بیان اینکه استحصال زمین در سواحل جنوبی زمین مشکلاتی را به وجود آورده است افزود: با پروژه‌ای که در معاونت دریایی سازمان حفاظت محیط زیست تعریف شده امیدواریم امسال قانون ساخت و ساز در محیط‌های آبی را تصویب کنیم.
به گفته وی بازه استحصال زمین در ایران یعنی در سواحل تا شعاع 60 متری چیزی ساخته نشود.
کرباسی با بیان اینکه این نوع ساخت و سازها در ابتدا بر جریان‌های آبی تاثیر می‌گذارد افزود: این جریان‌ها در جابجایی آلودگی از خلیج‌فارس تاثیر داشته که ساخت و ساز برای آنها مشکلاتی را ایجاد کرده و باعث آزاد شدن آلاینده‌های تثبیت شده در رسوبات بستر، کاهش اکسیژن، نور و عمل فتوسنتز شده و آلودگی آبزیان را در پی دارد که همه اینها از اثرات کوتاه مدت آن است.
وی افزود: اما اثرات بلند مدتی هم همراه این ساخت و سازها هست. مثلا اگر در جزایر هتلی ساخته شود که مجهز به تصفیه خانه باشد مشکلی را ایجاد نکرده اما از سویی ایران دارای جزایر بزرگی است که نیاز به ساخت و ساز جزیره ندارد.
وی اظهار کرد: متاسفانه در این ساخت و سازها در ابتدا مکان‌یابی و طراحی درستی انجام نمی‌شود.
تخلیه فاضلاب‌های خانگی به دریای خلیج‌فارس قصور وزارت نیرو است
کرباسی با بیان اینکه وزارت نیرو به وظایف خود برای جلوگیری از تصفیه فاضلاب‌های خانگی به خلیج‌فارس عمل نکرده است افزود: مثلا نرخ رشد جمعیت در بندرعباس 2.5 درصد بوده و وزارت نیرو باید برای آن تصفیه‌خانه 300 هزار نفری تاسیس می کرده است اما آنقدر این کار را طولانی کرد که جمعیت بندرعباس به 500 هزار نفر رسیده و این تصفیه خانه 250 هزار نفر سرریز دارد.
وی افزود: علاوه بر آن شهرک‌های اقماری بسیاری در اطراف این بندر شکل گرفته که تعداد آنها بیش از 27 عدد می‌رسد و جمعیت هر کدام شامل 30 هزار نفر می‌شود که به عبارتی یعنی حدود 700 هزار نفر جمعیت در شعاع 20 کیلومتری این بندر زندگی می‌کنند که وزارت نیرو هیچ کاری را برای فاضلاب خانگی این جمعیت انجام نداده است.
وزارت نیرو باعث ایجاد کشند قرمز در خلیج فارس شد
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: علاوه بر همه اینها وزارت نیرو روی رودخانه‌های جنوبی کشور سدسازی کرده که باعث می‌شود از آورد طبیعی این رودخانه‌ها شامل آب شیرین و گل و لای جلوگیری شود و بر اثر ورود فاضلاب‌های خانگی نیترات و فسفر وارد خلیج فارس شده و کشند قرمز به وجود بیاید.
وی اضافه کرد: زیرا وجود گل و لای طبیعی نیترات و فسفات را جذب می‌کرد که اکنون جلوی آن گرفته شده است.
وی افزود: از سویی ساخت تصفیه‌خانه کار پرهزینه‌ای نبوده و وزارت نیرو می‌توانست به راحتی برای این کار اقدام کند.
صید بی رویه و روش غیراصولی باعث خسارات بسیاری به آبزیان جنوب کشور خصوصا دلفین‌ها شده
کرباسی با بیان اینکه افراد شبه شیلاتی با صید بی‌رویه و روش غیراصولی علاوه بر نابودی ماهیان، آبسنگ و زیستگاه‌ها را نیز نابود می‌کنند افزود: این مسئله بسیار جدی است زیرا این افراد دلفین‌هایی را که در تور گیر افتاده با چکش بیهوش کرده که باعث می‌شود سیستم ردیابی این حیوانات مختل شود در نهایت دلفین‌ها پس از به هوش آمدن مسیر خود را گم کرده و از آنجا که دیگر دلفین‌ها به دنبال یکدیگر راه می‌افتند یک روز در روزنامه می‌خواهیم که 80 دلفین در سواحل پیدا شده و مردند.
وی افزود: علاوه بر آن از آنجا که دلفین‌ها یاد گرفته‌اند که انسان‌ها برایشان غذا می‌ریزند با دیدن قایق‌های گردشگری به دنبال آنها راه افتاده و پره‌های موتور این قایق‌ها به صورتشان برخورد می‌کند.
ورود موتورهای دو زمانه قایق‌ها به کشور ممنوع است
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه یکی از راه‌های نجات این دلفین‌ها استفاده از موتورهای چهارزمانه در این قایق‌هاست اظهار کرد:‌ در سال 92 این مصوبه را از دولت گرفتیم که ورود موتورهای دو زمانه به کشور ممنوع شود.
وی اظهار کرد: قبلا امیدوار بودیم که صندوق محیط زیست تشکیل شده و بتوانیم طرح‌هایمان را از محل آن به اجرا درآوریم اما اکنون توانسته‌ایم 10 درصد از منابع صندوق توسعه ملی را در اختیار بگیریم که با این اعتبار کارهای بزرگی از جمله تعویض قایق‌های صیادی و گردشگری را انجام دهیم.
به گفته وی در آمار اولیه حداقل 1400 موتور چهارزمانه وارد کشور خواهد شد.
دولت آینده برنامه‌های فعلی سازمان محیط زیست را ادامه دهد
کرباسی در خصوص مطالبات زیست محیطی از دولت آینده اظهار کرد:‌ توصیه می‌کنیم که دولت آینده سیاست فعلی سازمان را در برابر مسائل زیست محیطی حداقل در حوزه معاونت دریایی ادامه دهد. زیرا این برنامه‌ها کاملا علمی و عقلانی است. مثلا در شورای عالی اقیانوس شناسی که عضو آن هستیم از تمام وزارتخانه‌ها درخواست کردیم تا برای کنترل آلودگی دریایی برنامه ریزی کنیم.
شش منطقه جدید دریایی برای افزوده شدن به مناطق تحت حفاظت معرفی شده
وی با بیان اینکه ورود به مناطق حفاظت شده دریایی به کلی ممنوع نیست، افزود: بروشورهایی برای گردشگران تهیه شده که در آن نحوه تعامل با مناطق حفاظت شده دریایی مشخص شده است.
به گفته کرباسی 16 منطقه جدید برای افزوده شدن به مناطق حفاظت شده معرفی شده که وسعت آنها 0.6 کل مساحت دریاهای کشور است که می‌تواند وسعت مناطق حفاظت شده دریایی را نسبت به کل وسعت ایران به یک درصد برساند.
آب‌شیرین‌کن‌ها عامل دیگر آلایندگی خلیج‌فارس
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه 22 هزار آب شیرین کن در سطح دنیا وجود دارد، اظهار کرد:‌ 12 هزار تا از این آب‌شیرین‌کن‌ها در اطراف خلیج‌فارس هستند که تلخاب یا آب شور اضافی و عناصری مانند روی و مس را وارد آبهای این محدوده می‌کنند.
مرجان‌ها عامل کنترل آلودگی خلیج‌فارس
کرباسی گفت: جالب این است که با وجود آلودگی آلاینده‌های بسیار در این منطقه وقتی میزان آلودگی خلیج‌فارس را اندازه‌گیری می‌کنیم در حد طبیعی است. زیرا این مرجان‌ها قدرت خودآلایی عجیبی به آبهای منطقه داده‌اند.
به گفته وی بر روی بدن این مرجان‌ها میکروارگانیسم‌های نفتخوار رشد می‌کنند که این آلودگی‌ را کنترل می‌کنند.
وی با بیان اینکه هشت درصد کل مرجان‌های جهان در آبهای خلیج فارس قرار دارد اظهار کرد: دو سوم این مرجان‌ها به دلیل همین آلودگی‌ها در معرض نابودی قرار دارند که به همین منظور با دانشگاه‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان قراردادی را برای تکثیر جنسی و غیرجنسی این مرجان‌ها بسته‌ایم.
جابجایی مرجان‌ها در ابتدا تنها سه درصد تلفات داشت
وی در خصوص جابجایی مرجان‌های خلیج‌فارس و دریای عمان اظهار کرد: جابجایی این مرجان‌ها از زمانی آغاز شد که متوجه شدیم پس از ایجاد سایتی توسط سازمان بنادر در منطقه چابهار تعداد مرجان‌های منطقه سه برابر شد.
وی اضافه کرد: در ابتدا سازمان محیط زیست اجازه احداث بندر در این منطقه را نداد که پس از توافقی که با سازمان بنادر صورت گرفت قرار شد این سازمان هزینه جابجایی 10 هکتار از این مرجان‌ها را متقبل شده و 30 هکتار دیگر را سازمان شیلات جابجا کند که در ابتدا دو درصد تلفات داشتیم در صورتی که 40 درصد تلفات برای این جابجایی معمول بود.
کرباسی اضافه کرد: اما پس از جابجایی به علت آنکه سازمان بنادر بر خلاف آنکه متعهد شده بود سایت کوچکی را در این منطقه ایجاد کند به وظیفه خود عمل نکرده و با تلفات 30 درصدی روبرو شدیم. علاوه بر آن این سازمان باید هزینه‌های پایش محل را هم تامین می‌کرد که از این کار نیز سر باز زده است اما به طور کلی می‌توان گفت که موفقیت اجرای این طرح در حد قابل قبول است.
وی در پاسخ به سوال خبرنگاران مبنی بر سکوت سازمان حفاظت محیط زیست در مقابل وزارتخانه‌هایی همچون وزارت نیرو و وزارت نفت که باعث آلودگی‌های بسیاری در سطح کشور شده‌اند، اظهار کرد: سازمان حفاظت محیط زیست در مقابل این قبیل کارها ساکت ننشسته و هر سال میلیاردها تومان به عنوان جرایم زیست محیطی توسط سازمان بازرسی کل کشور اخذ شده و به خزانه وارد می‌شود.
وی افزود: اما سازمان حفاظت محیط زیست سازمان نظارتی است و اگر دولت می‌خواهد این سازمان موفق باشد باید آنرا از نظر تخصیص بودجه و تعداد پرسنل تقویت کند.
وی همچنین در خصوص پیگیری مسائل بین‌المللی آلودگی آب‌های ایران اظهار کرد: مثلا در مورد دریای خزر از آنجا که عضو کنوانسیون تهران هستیم تنها کاری که می‌توانیم انجام دهیم ایجاد فشار مضاعف برای تاثیر پروتکل‌های جدید است که تا به حال دو پروتکل منشا زمینی و مقابله با آلودگی‌های نفتی به ثبت رسیده و دو پروتکل دیگر نیز بزودی آماده خواهد شد که یکی از آنها پروتکل تنوع‌زیستی و دیگری EIA فرامرزی است.
کرباسی افزود: طبق پروتکل EIA هر کشوری که بخواهد در دریای خزر کار صنعتی یا کشاورزی بزرگی انجام دهد باید گزارش EIA آن را نه تنها در همان کشور بلکه در چهار کشور دیگر نیز به تصویب برساند.
وی اضافه کرد: اما از آنجا که روسیه تا جایی که امکان داشته طرح‌های صنعتی و کشاورزی خود را توسعه داده این مورد گریبانگیر چهار کشور دیگر می‌شود که با این حال ایران پیشگام تصویب آن شده اما سه کشور دیگر به خصوص آذربایجان مکررا آنرا عقب می‌اندازند.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: از سویی از آنجا که هنوز مرزهای آبی کشورهای حاشیه دریای خزر مشخص نشده برای اجرای برخی بندهای کنوانسیون تهران نیز با موانعی مواجه هستیم.
وی در خصوص احیای تالاب‌ها و جنگل‌های حرا اظهار کرد: تفاهم‌نامه‌ای را با سازمان بنادر و دریانوردی امضا کرده‌ایم که در بحث اول این تفاهم‌نامه سازمان بنادر می‌توانست در برخی مناطق با رعایت استانداردها و معیارهای لازم ساخت و سازی را انجام دهد اما از آنجا که از این مسائل تخطی کرد منجر به خشک شدن جنگل‌های حرا شد که با تعاملات انجام شده این پروژه کلا از آن منطقه جابجا شد.
کرباسی درباره احداث مرکز تنوع‌زیستی تنگه هرمز نیز اظهار کرد: آنطور که باید این طرح پیش نرفت زیرا از آن حمایت نشد و اما امیدواریم بتوانیم در سال جاری آن را تکمیل کنیم.
کرباسی در پاسخ به سوال خبرنگاران مبنی بر وجود آلودگی بسیار در دریاهای کشور و امکان ابتلا به بیماری با شنا در این مناطق اظهار کرد: در این خصوص هشدارهای لازم به گردشگران داده شده است آنقدر که می‌توان گفت از تعداد گردشگران کاسته شده است.
ریزگردها عامل مرگ مرجان‌ها
وی با بیان اینکه اثر منفی وجود ریزگردها در خلیج‌فارس به مرگ و میر مرجان‌ها باز می‌گردد افزود: وقوع این پدیده به این دلیل است که ریزگردها جلوی ورود نور به آب را می‌گیرند.
کرباسی اضافه کرد: اما تحقیقات نشان داده ریزگردها کشند قرمز در خلیج‌فارس را کاهش می‌دهند چون نیترات و فسفاتی را که توسط گل و لای طبیعی رودخانه‌ها کنترل می‌شد کاهش می‌دهد.
در مدیریت آب کشور ضعف داریم
وی با بیان اینکه سالانه 400 میلیارد مترمکعب نزولات جوی داریم اظهار کرد: از این میزان 130 میلیارد متر مکعب کنترل شده و باقی آن هدر می‌رود.
به گفته کرباسی 90 میلیارد مترمکعب آب کشور به محصولات کشاورزی تخصیص می‌یابد که می‌توان با واردات مواد کشاورزی 50 میلیارد مترمکعب را ذخیره کرد که اینها نشان می‌دهد در مدیریت آب کشور ضعیف عمل کرده‌ایم