آزولا مهمترین مشکل تالاب انزلی نیست /گ

آزولا مهمترین مشکل تالاب انزلی نیست
(ایسنا) - منطقه گیلان، آبکنار یکی از روستاهای بندرانزلی در استان گیلان در شمال ایران است، مردم این روستا اغلب کشاورز هستند. آبکنار به معنی در کنار آب قرار گرفتن و از آنجا که در زبان گیلکی، همواره صفت پس از نام می آید، آبکنار به جای کلمه فارسی کنار آب، از ترکیب گرامری گیلکی که در دستور گرامری زبان انگلیسی نیز استفاده می شود، نام آبکنار را به خود گرفت
فرماندار انزلی گفت: ورود آلودگی رودخانه های گوهررود و زرجوب مهمترین مشکل زیست محیطی تالاب انزلی است
سندی در دست نیست که نشان دهد دقیقا از چه زمانی آبکنار بعنوان یک آبادی بوجود آمده است، اما از فرایند و تاریخ شفاهی آبکناری‌های قدیم بر می‌آید که ریشه در تاریخ سده دارد.
‌آبکنار از سوی شمال به مرداب انزلی که به "مرداب کورفی" نیز شهرت دارد، از سوی شرق به تند آب و دماغه ماهروزه، از جنوب به مرداب سیاه کیشم، از غرب به ُتربه َبر و جاده کپورچال که این جاده از روستای ُتربه َبر آغاز و به روستاهای مُعاف، کرگان، سیاه خاله سر، شیله سر، کپورچال و از آنجا به جاده انزلی - آستارا ختم می‌شود.
اما این روستای زیبا اخیرا همچون دیگر ساکنان روستاهای حاشیه تالاب انزلی با مهمان ناخوانده آزولا همچنان درگیر هستند و به همین دلیل طی روزهای گذشته اقدام به جمع آوری آزولا از تالاب انزلی در حاشیه روستای خود کردند.
ریشه کلمه آزولا یونانی است. معنای این کلمه "در خشکی مردن" است، گونه گیاهی آزولا هم مهمان ناخوانده‌ای بود که در سال 1363 برای پرورش برنج وارد ایران شد .
آزولا سرخس شناور آزادی است که معمولا در آب‌های راکد و آرام نهرها، تالاب‌ها و شالیزارها از نواحی معتدله گرفته تا نواحی گرمسیری یافت می‌شود. این گیاه با ریشه‌های نازکی که دارد همانند فرشی است که روی سطح آب گسترش پیدا کرده است.
برگهای این گیاه ظریف، کوچک و حساس است و بسته به اینکه در چه مقطعی از زمان رشد باشد، رنگ‌های متفاوتی دارند. مثلا هنگامی که گیاه در آستانه رشد است رنگ آن سبز مغز پسته‌ای است و کم کم رنگ آن تیره شده و گاهی قرمز و نقره‌ای هم می‌شود.
این گیاه می‌تواند در عرض دو تا سه روز به دو برابر حد معمول خود برسد. این گیاه دارای گونه‌ها و زیر گونه‌های متفاوتی است و بسته به شرایط محیطی رنگ و اندازه‌های گسترش آن متفاوت است.
پراکنش سریع این گیاه در سراسر دنیا و رشد آن نیز سریع است. زیستگاه اولیه آزولا کالیفورنیای آمریکاست، اما سهل انگاری‌ها موجب شده است که اهالی با سازمان حفاظت محیط زیست مکاتباتی داشته باشند و گردهمایی داوطلبان مردمی پاکسازی نمادین تالاب انزلی را به گوش مسئولین کشوری برسانند.
به گزارش ایسنا و به نقل از پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست‌(پام)، احمدعلی کیخا معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به این مکاتبات اظهار کرد: تالاب انزلی نامی بلند آوازه، نه فقط برای ما ایرانیان بلکه برای دوستداران طبیعت در سراسر جهان و از شاهرگ‌های مهم حیات خطه سبز گیلان، سرشار از منابع درآمدی برای جوامع محلی و مأمنی برای هزاران پرنده مهاجر است‌.
کیخا در ادامه خاطرنشان کرد: تالاب انزلی اکنون در خطر قرار گرفته و به سراشیبی مرگ تدریجی افتاده و عرصه تالاب آرام آرام کوچک تر می‌شود و آب جای خود را به نیزار و نیزار جای خود را به زمین خشک می‌دهد.
وی، مجموعه ای از عوامل از جمله ورود رسوبات ناشی از فرسایش حوضه آبخیز، ورود پساب‌ها و پسماندها و نیز میهمان ناخوانده‌ای به نام آزولا را در تبدیل تالاب زیبای انزلی به مرداب موثر دانسته است.
کیخا متذکر شد: آزولا اگرچه آمد تا به واسطه رشد خوب و ارزش تغذیه‌ای بالا به عنوان علوفه برای دام‌ها استحصال شود، اما همچون طنابی بر گردن تالاب راه نفس کشیدن را بر آن بست و نمونه‌ای شد از عواقبی که اقدامات بدون ارزیابی زیست محیطی می‌تواند برای کشور داشته باشد.
به گفته وی، عدم وجود رقیب غذایی و دشمن طبیعی برای آزولا که از جنوب شرقی آسیا آورده شده، موجب شد تا تمام عرصه آبی تالاب پوشیده از این گونه مهاجم شود و وجود فاضلاب و غنی بودن آب، شرایط را برای شکوفایی و رشد بیش از حد آن مهیا کرد.
وی اضافه کرد: پوشیده شدن سطح آب از آزولا، لایه‌ای نفوذناپذیر را به وجود آورد که تبادل اکسیژن را بین هوا و آب تالاب مختل کند و در نتیجه آبزیان تالابی با کمبود اکسیژن مواجه شوند و بسیاری از این آبزیان مانند اردک ماهی، سوف و سیم در اثر کمبود اکسیژن تلف می‌شوند‌.
وی خاطرنشان کرد: دولت و سازمان حفاظت محیط زیست تا زمانی که تشکل‌های داوطلبانه با شور و اشتیاق و خودآگاهی بومی را در کنار خود به یاری مشاهده نکند، نمی‌تواند در اقدام برای نجات تالاب موفق باشد‌.
کیخا تاکید کرد: سازمان‌های مردم نهاد مدافع محیط زیست در ایران و نقش آن‌ها در دستیابی به مشارکت مردم در حفظ طبیعت ضروری ترین امدادی است که جامعه را به سوی آرمان‌های پیشرفت و پایداری سوق می‌دهد‌.
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در پایان با تشکر از تلاش همه دوستداران محیط زیست، ابراز امیدواری کرد: گردهمایی داوطلبان مردمی برای پاکسازی تالاب انزلی و جمع آوری نمادین آزولا از حواشی تالاب مشرف به روستای زیبای آبکنار منجر به تقویت بیش از پیش حرکت‌های آگاهانه برای حفاظت از محیط زیست در خطه سبز گیلان شود و آبکناریان عزیز الگویی نوین از مشارکت مردمی را به نمایش بگذارند‌.
در این خصوص سعادتمند داودی فرماندار شهرستان انزلی به خبرنگار ایسنا گفت: آزولا اگرچه یک چالش زیست محیطی برای تالاب انزلی است، اما مهمترین مشکل آن نیست.
وی گفت: مهمترین مشکل تالاب انزلی آلودگی‌هایی است که از طریق رودخانه‌های استان به خصوص رودخانه‌های گوهررود و زرجوب که جزو آلوده‌ترین رودخانه های دنیا نیز به شمار می‌روند، به این اکوسیستم ارزشمند ریخته می‌شود.
وی ادامه داد: بارها مشاهده شده که دامداران و کشاورزان، این گیاه را از سطح تالاب جمع آوری کرده خشک می‌کنند و به مصرف دام می‌رسانند‌.
داودی افزود: البته این اقدامات نمی‌تواند مشکل وجود آزولا در سطح وسیع و مشکلاتی که این گیاه برای اکسیژن‌رسانی به آبزیان در کف تالاب ایجاد می‌کند را برطرف کند و لازم است نگاه و اقدامات ملی در این خصوص تدابیری بیندیشد.
وی ادامه داد: تالاب انزلی زایشگاه خزر است و اگر همچنان ورود آلودگی‌ها به این تالاب افزایش یابد، نتیجه‌های شوم دیگری مانند در خطر انقراض قرار گرفتن ماهیان خاویاری مواجه خواهیم بود.
وی تاکید کرد: مساله دریاچه ارومیه و بحران زیست محیطی آن برای همه ما مهم است و خسارت‌های آن گریبانگیر همه ما خواهد شد، اما تالاب انزلی نیز از اهمیت زیست محیطی ویژه‌ای در جهان برخوردار است و باید برای کاهش ورود آلودگی‌ها به آن عزم ملی ایجاد شود.
فرماندار انزلی با بیان اینکه میزان اعتباری که امسال برای احیای تالاب اختصاص خواهد یافت، مشخص شده است و به زودی اطلاع رسانی می شود، تصریح کرد: لایروبی بستر تالاب در کنار کاهش ورود حجم رسوبات در احیای این اکوسیستم بین المللی باید مدنظر قرار بگیرد.
داودی با اشاره به اقدام اخیر مردم روستای آبکنار در جمع آوری آزولا خاطرنشان کرد: اغلب مردم روستاهای حاشیه تالاب همواره مراقب حفظ محیط زیست آن هستند و امیدواریم با اجرای اقدامات در سطح ملی برای تالاب انزلی همگام با این روستاییان طبیعت دوست در حفظ محیط زیست تالاب گام‌های بزرگتری برداشته شود