آلودگی و صید بی‌اندازه مهم‌ترین علل کاهش ذخایر دریایی /گ
آلودگی و صید بی‌اندازه مهم‌ترین علل کاهش ذخایر دریایی
معماری در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس در ساری اظهار داشت: آلودگی‌ها و صید بیش از حد مجاز به‌عنوان مهم‌ترین علل کاهش ذخایر است و تقریباً بستر تمام رودخانه‌های کشور که زیستگاه ماهیان خاویاری بوده نیز تخریب شده است.
وی افزود: آخرین برآوردها نشان می‌دهد تا چند سال آینده میزان ذخایر ماهیان خاویاری به صفر می‌رسد و از سوی دیگر کنوانسیون گونه‌های در معرض خطر انقراض نیز اعلام کرده تکثیر، پرورش و بازسازی این ذخایر خوب انجام نشده است.
کارشناس محیط زیست دریایی حفاظت محیط زیست مازندران افزود: تقریباً بستر تمام رودخانه‌های کشور که زیستگاه ماهیان خاویاری بوده، تخریب شده به شکلی که به‌عنوان مثال در سفیدرود به عنوان مهم‌ترین رودخانه تکثیر ماهیان خاویاری حتی 10 درصد از ماهیان مولد نیز به‌دلیل صید غیرمجاز نمی‌توانند به مناطق بالادست رودخانه برسند.
معماری تصریح کرد: در سواحل دریای خزر بهره‌برداری نامناسب و بیش از ظرفیت از منابع طبیعی، تخریب و تغییر اکوسیستم‌های طبیعی و تغییر کاربری حاصل‌خیزترین اراضی جلگه‌ای و جنگلی، بهره‌برداری بی‌رویه از منابع زیرزمینی و پیشروی آب‌های شور به داخل آب‌خوان‌های شیرین و آلودگی روزافزون منابع آب سطحی عمده‌ترین چالش‌هایی است که به رغم وجود قابلیت‌های ممتاز جغرافیایی، طبیعی و اکولوژیکی کاملاً به‌چشم می‌خورد.
وی ادامه داد: آلودگی زیست‌محیطی ناشی از دفع نامناسب فاضلاب و انتقال زه‌آب کشاورزی، فعالیت‌های اکتشاف استخراج و انتقال ذخایر نفت، فقدان تعامل مناسب میان زیربخش‌های مختلف حمل و نقل، بالا بودن تراکم جمعیت و محدود بودن فرصت‌های شغلی، مکان‌یابی نامناسب شهرک‌ها و نواحی صنعتی، پایین بودن سطح خدمات برتر در شهرهای میانی، متوسط و نابرابری شدید فضایی در نظام خدماتی از دیگر چالش‌ها است.
این مسئول یادآور شد: از طرفی در کشور ما در سواحل این دریا فاضلاب‌های شهری و روستایی به دلیل عدم تصفیه کامل به یکی از معضلات دریای خزر تبدیل شده‌اند که مطالعات نشان می‌دهد میزان ورود فاضلاب‌های شهری و روستایی در سواحل ایران به خزر بالا است.
معماری ادامه داد: براساس نتایج 16 ایستگاه سنجش آلودگی از بندر ترکمن تا آستارا از سال گذشته تاکنون، پنج شناگاه در منطقه بین «نور» تا «تنکابن» به‌ویژه «چالوس» و «نوشهر» وضعیت بسیار نامناسبی دارند به شکلی که میزان آلودگی آن‌ها بسیار بالاتر از حد استانداردهای سازمان بهداشت جهانی و EPA آمریکا است و حتی میزان برخی پارامترها حدود 10 تا 15 برابر حد مجاز است.
این کارشناس گفت: 85 درصد آب خزر از طریق رود «ولگا» از کشور روسیه تامین می‌شود و بیشترین آلودگی‌ها نیز از این طریق وارد خزر می‌شود چراکه بزرگ‌ترین صنایع در حاشیه رود ولگا است و این در حالی است که روسیه اطلاعات این صنایع را در اختیار کشورهای حاشیه‌ای قرار نمی‌دهد.
وی گفت: آخرین برآوردها نشان می‌دهد تا چند سال آینده میزان ذخایر ماهیان خاویاری به صفر می‌رسد.
معماری عدم تعامل موثر بین بخش توسعه ناموزون و بعضاً غیرمجاز واحدهای تولیدی، خدماتی و سکونت‌گاه‌های انسانی در مناطق ساحلی، دریایی، دهانه و حواشی رودخانه‌ها و تالاب‌ها، صید غیرمجاز و به تبع آن کاهش شدید ذخایر ماهیان تجاری و گونه‌های در معرض خطر انقراض آبزیان را از تنگناهای محیط زیست دریای مازندران اعلام کرد.
وی ورود آلاینده‌های زیست محیطی به دریا به واسطه عدم مدیریت فاضلاب‌های صنعتی، خدماتی، خانگی و مصرف بی‌رویه انواع کود و سموم کشاورزی و ورود گونه مهاجم شانه‌دار به دریای مازندران را خطرناک دانست و گفت: تخلیه پسآب و پسماند از سوی شناورها در دریا، رهاسازی بعضی از شناورهای فرسوده در مناطق دریایی ساحل، توسعه فعالیت اکتشاف، استخراج، فرآوری و انتقال منابع هیدروکربنی در مناطق ساحلی و دریایی از دیگر تنگناهای موجود در این دریا است.
معماری تخلیه و دپوی پسماندهای خانگی در مجاورت رودخانه‌ها و مناطق ساحلی دریایی، اجرای برخی طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی در مناطق ساحلی و دریایی پیش از طی مراحل قانونی و بدون ارزیابی و نظارت موثر زیست محیطی، ورود شیرابه مکان‌های دفع زباله و ورود مستقیم انواع پسماند از طریق رودخانه‌های آلوده استان از طریق دریا را به عنوان مشکلات زیست محیطی دریای مازندران نام برد.
این کارشناس تهدید تنوع زیستی در رودخانه‌ها و محیط زیست دریایی ناشی از اجرای پروژه‌های سدسازی و خشک شدن دوره‌ای برخی رودخانه‌های استان در نتیجه بهره‌برداری بیش از حد منابع آب در بالادست و عدم تامین حق‌آبه آبزیان و عدم تجهیز پلاژها و شناگاه‌های ساحلی به سامانه‌های کارآمد جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب‌های انسانی و مدیریت پسماند در نتیجه ایراد مواد آلاینده به ساحل و آب‌های ساحلی را نیز مشکلات دیگر این دریا عنوان کرد.
کارشناس محیط زیست دریایی اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران گفت: یکی دیگر از مهم‌ترین چالش‌های محیط زیست دریای خزر هماهنگ نبودن کشورهای حاشیه این دریا است به شکلی که همکاری و هماهنگی بین کشورها در حد مطلوبی نیست و کشورهای حاشیه اطلاعات کامل را درباره صنایع و آلودگی خود ارائه نمی‌کنند
