ماهی مهاجم، خوزستان را تسخیر می‌کند /گ
| راه خود را به آبهای خوزستان باز کرده و شده صید اول صیادان خوزستانی با قیمتی ارزان. تیلاپیا، همان ماهی مهاجمی که سازمان حفاظت محیط‌زیست مجوزی برای پرورش آن نمی‌داد حالا به تهدیدی جدی برای گونه‌های بومی خوزستان تبدیل شده و دیگر نیازی به مجوز سازمان حفاظت محیط‌زیست برای تکثیر خود ندارد. جمعیتش به سرعت در حال افزایش است، در تالاب شادگان بسیار دیده می‌شود و گونه‌ای از آن در بالادست کارون، در منطقه شوشتر هم مشاهده شده است، این یعنی غالب شدن گونه‌ای که از ابتدا با صفت مهاجم از آن یاد می‌شد. |
| در ماه‌های گذشته مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست بارها و بارها اعلام کرده‌اند که اجازه پرورش و تکثیر تیلاپیا را نخواهند داد، زیرا این گونه مهاجم است و گونه‌های بومی را تهدید خواهد کرد. احمدعلی کیخا، جدی‌تر در این‌باره صحبت کرده بود و با اشاره به تجربه ماهی آمور در تالاب هامون گفته بود که «اجازه نمی‌دهیم تجربه ماهی آمور در تالاب هامون تکرار شود. آمور نیز در اقدامی شتاب‌زده ولی براساس هدفی خیر در دهه ١٣٦٠ در تالاب هامون رهاسازی شد و اگرچه به واسطه رشد خوبی که داشت به صید و صیادی رونق بخشید و در ابتدا موجب شادمانی شد، اما بعدها یکی از دلایل مهم خشک شدن هامون شد.
درباره ماهی تیلاپیا هم تا زمانی که به این یقین نرسیم تکثیر و توسعه ماهی تیلاپیا در راستای حفظ منافع کشور و حفظ محیط‌زیست ایران است، هرگز با آن موافقت نخواهیم کرد.» او با بیان این‌که پیش از این مرکز تحقیقات شیلات صرفا برای پرورش این گونه در محدوده‌ای محصور و بسته برای انجام کارهای تحقیقاتی مجوز پرورش این ماهی را گرفته است، گفته بود: «با رهاسازی بدون‌ضابطه این گونه آبزی به‌شدت مخالف هستیم.» مخالفت‌های مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست، فایده‌ای نداشت و جلوی پرورش و تکثیر این گونه مهاجم را نگرفت. به گزارش دیده‌بان محیط‌زیست و حیات‌وحش ایران با وجود حساسیت منابع آبی خوزستان اخیرا گونه یا گونه‌هایی از آبزیان ناخواسته با نام عمومی تیلاپیا از طریق آبهای مشترک با کشور عراق وارد این منابع شده که به سرعت در حال افزایش و گسترش هستند. حداقل دو گونه از این ماهیان شناسایی شده‌اند که یکی از آنها گونه زیلی و دیگری به احتمال زیاد گونه Andinoacara rivulatus است. گونه زیلی، نخستین‌بار در شهریور ماه سال ۱۳۹۰ توسط محققان در رودخانه کارون، پایین‌تر از منطقه دارخوین و هنگام نمونه‌برداری از رودخانه به‌دست آمد. بعد از آن مکررا این ماهی در آبهای استان مشاهده شد. اکنون جمعیت آن در شادگان به‌حدی زیاد است که این ماهی صید اصلی صیادان محلی را تشکیل داده و تحت عنوان «شانک هور» با قیمت بسیار نازلی در بازارهای محلی به فروش می‌رسد. گونه دیگر که Andinoacara rivulatus، نام دارد، اخیرا در بالا دست کارون در منطقه شوشتر صید شده است. از این‌که آیا گونه‌های دیگری از این دسته ماهیان به آبهای خوزستان راه یافته‌اند یا نه هنوز اطمینانی حاصل نشده و انجام یک مطالعه جامع در این خصوص ضروری است. براساس اظهارات کارشناسان عراقی در مرکز علوم بحار بصره، انواع تیلاپیا و به میزان زیاد در آبهای داخلی جنوب عراق از جمله تالاب‌ها وجود دارند که احتمال راه یافتن آنها به آبهای خوزستان وجود دارد. ماهی بازارپسند بلای جان تنوع‌زیستی خوزستان صدیقی درباره نتایج پرورش مشروط این گونه در بافق یزد، توضیح می‌دهد: «پروژه درست جلو نرفت. سازمان گزارش آثار زیست‌محیطی و مخاطرات پرورش آن را درخواست کرد که این گزارش داده نشد. این در حالی بود که ٢سال پیش شیلات با اعلام این‌که پرورش این گونه به صورت پایلوت انجام شد از سازمان درخواست مجوز پرورش و تکثیر کرد. سازمان در این مدت بررسی‌هایی را درباره آثار زیست‌محیطی و مخاطرات پرورش این گونه انجام داد و متوجه ریسک بالای پرورش آن شد. به مرکز تحقیقات شیلات اعلام شد اگر این گونه تک‌جنس شود تا امکان تکثیر آن وجود نداشته باشد، می‌توان آن را وارد کرد و پرورش داد اما نحوه تک‌جنس کردن این گونه هم مورد تأیید سازمان محیط‌زیست نبود و این سازمان مخالفت خود با نحوه تک‌جنس‌سازی این گونه را اعلام کرده است.» کامل شدن بررسی‌های محیط‌زیست تا پایان سال او قیمت هر کیلو ماهی تیلاپیا در خوزستان را ٣ تا ٤هزار تومان اعلام می‌کند، «این قیمت با ارزشی که ماهی‌های بومی منطقه دارد، به صرفه نیست. همچنین گونه‌های بومی در حال حذف شدن است.» می‌گویند گونه مهاجمی که قصد دارد خوزستان را تسخیر کند از عراق و آبهای مرزی با این کشور وارد خوزستان شده، موضوعی که به گفته کارشناس آبهای داخلی سازمان حفاظت محیط‌زیست، هنوز ثابت نشده و این نظر مسئولان شیلات است. این موضوع هم در بررسی‌های سازمان، بررسی خواهد شد. صدیقی درباره گونه جدیدی به نام Andinoacara rivulatus که گفته می‌شود در شمال کارون در منطقه شوشتر دیده شده است، هم می‌گوید: «این موضوع هنوز تأیید نشده اما برخی گونه جدیدی که دیده شده را با نام Andinoacara rivulatus شناسایی کرده‌اند. این موضوع هم در بررسی‌های سازمان که احتمالا تا پایان سال آماده خواهد شد، بررسی می‌شود.» |
