نفس تالاب‌های پلدختر به شماره افتاد /گ
نفس تالاب‌های پلدختر به شماره افتاد
عرش نیوز ، در حالی که قرار بود، طی یک برنامه مسئولان امر برای جلوگیری از خشک شدن تالاب‌های پلدختر اقدام به پمپاژ آب از رودخانه به این تالاب‌ها کنند، نه تنها این وعده عملی نشده است، بلکه هفته گذشته آبفا لرستان برای تامین آب شرب روستاهای جنوبی پلدختر بدون در نظر گرفتن عواقب زیست محیطی اقدام به حفر دو حلقه چاه عمیق کرده، به صورتی که فعالیت در این زمینه آغازشده است و به گفته کارشناسان اگر هرچه زودتر جلوی آن گرفته نشود، باید در آینده نزدیک شاهد مرگ تالاب‌های پلدختر باشیم
در حالی که قرار بود برای جلوگیری از خشک شدن تالاب‌های پلدختر اقدام به پمپاژ آب از رودخانه به این تالاب‌ها شود نه تنها این وعده عملی نشده بلکه اخیرا آبفا برای تامین آب شرب روستاهای جنوبی پلدختر اقدام به حفر دو حلقه چاه عمیق در مجاورت این تالاب‌ها کرده است
تالاب‌های کم نظیر از پتانسیل‌های زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی، ورزشی، زاد‌آوری آبزیان، منبع انرژی لجنی و گیاهی، حیات وحش، حمل و نقل، شیلات، ذخیرگاه مواد ژنتیکی گیاهی و جانوری، جلب گردشگر و ده‌ها کارکرد متفاوت دیگر را به صورت یک‌جا در خود دارند.
براساس نظر کارشناسان ارزش اکولوژیکی تالاب‌ها ۱۰ برابر جنگل‌ها و ۲۰۰ برابر زمین‌های زراعی دیم است، اما این شاهکار آفریدگار را قدردان نیستیم و با اقدام‌های ناشیانه و غیرکارشناسی با دست خود آنها را نابود می‌کنیم.
* تالاب‌های پلدختر زیباترین مناظر طبیعی
تالاب‌های شهرستان پلدختر در ۱۲ کیلومتری جنوب شهر پلدختر قرار دارند و با مهاجرت پرندگان از مناطق سیبری این تالاب‌ها چشم انداز زیباتری به خود می‌گیرند.
*این تالاب‌ها چشم هر رهگذری را مجذوب خود می‌کنند
وسعت این تالاب‌ها یا به اصطلاح گریها بالغ بر ۴۵ هکتار است که گری‌بلمک بزرگترین و گری سیه کوچک‌ترین آنها است و همگی به جز گرگر در همه فصول سال از طراوت قابل توجهی برخوردار هستند..
گری پا به نار و گری تاف کنار هم و گری کبود حالتی شبیه جزیره به خود گرفته‌اند، گری جمجمه به معنای جنبان که حالت تحرک دارد.
آب شیرین تالاب تنگ فنی و گیاهانی چون بلمک، نی، بلوط، پونه و بابونه در حاشیه همه تالاب‌های این منطقه مناظر دل فریب و چشم نوازی را به وجود آورده‌اند
*هفت تالاب باقی‌مانده دائمی جنوب شهر پلدختر
هفت تالاب باقی‌مانده دائمی جنوب شهر پلدختر در مجموع با مساحتی حدود ۴۵ هکتار در اثر عوامل مختلف طبیعی و انسانی از جمله تغییرات اقلیمی و خشکسالی‌های پی در پی، تبخیر شدید، تغذیه نامناسب، عدم رعایت حریم زیست محیطی، اکولوژیکی تالاب‌ها از سوی مجریان، عدم رعایت حق آب طبیعی تالاب‌ها، حفر چاه و برداشت آب ( شرب و کشاورزی ) در اطراف و حریم آنها ، در معرض خطر انقراض قرار دارند، به طوری که مقایسه حجم فعلی آب تالاب‌ها با حجم آب آنها در سال ۱۳۷۶ نشان می‌دهد که حجم آب آنها نسبت به ۱۲ سال قبل در مجموع حدود ۵۰ درصد کاهش داشته است.
*سن تالاب‌های پلدختر معادل سن لنداسلاید سیمره است
یک کارشناس زمین شناسی در این زمینه گفت: براساس بررسی‌های زمین شناسی، تالاب‌های یازده‌گانه معروف پلدختر بر روی آهک‌های خرد شده، لنداسلاید سیمره واقع شده که حدود۱۰ تا ۱۱ هزار سال پیش در اثر وقوع زلزله‌ای به بزرگی بیش از ۷ ریشتر موجب رانش لایه‌های سنگی یال شمالی طاقدیس کبیرکوه و مسدود شدن رودخانه‌های سیمره و کشکان و در نتیجه تشکیل دریاچه‌ای عظیم در جنوب شهرستان پلدختر و شمال شهرستان دره شهر شده است.
جودکی سن تالاب‌های پلدختر را معادل سن لنداسلاید سیمره دانست و اظهار داشت: براساس مطالعات هیدروژئولوژی، منشاء آب تالاب‌های پلدختر، نزولات جوی بوده که با توجه به وضعیت زمین‌شناسی و توپوگرافی منطقه، تالاب‌ها نسبت به محدوده‌های همجوار پست‌تر و کف آنها نیز از رسوبات مارنی دانه‌ریز و نفوذناپذیر سازند گچساران است و جریان‌های زیر سطحی به تبعیت از گرادیان هیدرولیک به سمت تالاب‌ها حرکت نموده و به داخل آنها زهکش و یا به صورت چشمه در مرز لایه آب‌دار با سنگ کف به داخل تالاب‌ها تراوش می‌کنند.
این کارشناس افزود: بر اساس آثار و شواهد موجود، تعداد تالاب‌های پلدختر بعد از وقوع لنداسلاید سیمره، بالغ بر ۵۰تالاب کوچک و بزرگ بوده که از زمان تشکیل تا۱۰۰ سال پیش، تحت تأثیر عوامل طبیعی، بیشتر آنها خشک و منقرض شده‌اند و تنها تعداد ۱۱تالاب که از تغذیه بهتری برخوردار بوده باقی مانده‌اند.
*بزرگترین وزیباترین تالاب‌های پلدختر با احداث زهکش نابود شد
یک کارشناس آب که نخواست نامش گفته شود، با بیان اینکه بزرگترین و زیباترین تالاب شهرستان پلدختر و استان لرستان، تالاب معروف گری‌بلمک با مساحتی حدود ۶۰۰ هکتار بوده و متأسفانه در سال ۱۳۷۵ با احداث زهکش و از محل اعتبارات دولتی، به کارفرمایی اداره‌کل امور آب استان لرستان و در زمان آقای محمد جواد محمدی‌زاده استاندار اسبق لرستان و ریاست وقت سازمان حفاظت محیط زیست تغییر کاربری و خشک شد.
محل عکس شماره ۷۸طبق برآورد برخی کارشناسان، ارزش هر هکتار تالاب ( در تالاب‌هایی که پذیرای حداقل ۲۰ هزار پرنده مهاجر در سال باشند ) از لحاظ بوم شناختی به ۱۰۰میلیون دلار می‌رسد.
لذا با یک حساب سرانگشتی می‌توان فهمید که چه خسارتی نصیب شهرستان محروم پلدختر شده است.
*مجوز حفر دو حلقه چاه در هاله‌ای از ابهام طرحی که مطالعه ندارد
بحث مجوز حفر دو حلقه چاه در کنار بلوط و در مجاورت تالاب‌های پلدختر یکی دیگر از نکات مجهول است که آیا مجوز لازم برای حفاری توسط متولیان اخذ شده است، یا نه ؟! و آیا این طرح مثل دیگر پروژه‌ها مطالعه شده است؟!مسئول روابط عمومی آبفار لرستان در گفت‌وگو با فارس با بیان اینکه آبفار لرستان جهت حفر چاه مجوزهای قانونی را اخذ کرده است، گفت: این مجوزها توسط وزارت نیرو و در راستای تامین آب شرب روستاهای جنوبی پلدختر است که به نفت آلوده شده است
حسن‌نژاد افزود: این اقدام در جلسه‌ای که با حضور استاندار لرستان تشکیل شده، به تصویب رسید است و وی دستور حفر چاه‌ها را صادر کرده است.
در ادامه مدیرمنابع آب پلدختر با بیان اینکه مجوز یک حلقه چاه قبلا صادره شده است و قرار بود، این حلقه در محله دیگری احداث شود، افزود: به خاطر اعتراض اهالی مکان این چاه به جای فعلی تغییر داده شده است.
مهری گفت: بحث حفر چاه دوم در سفر اخیر استاندار لرستان مطرح شده و هنوز هیچ‌گونه پروانه‌ای از طرف منابع آب برای حفر چاه صادر نشده است.
یک منبع مطلع که نخواست نامش فاش شود، با بیان اینکه حفر این‌گونه چاه‌ها به خاطر نزدیکی به تالاب‌های پلدختر نیازمند کار کارشناسی و مطالعه است، گفت: عدم مطالعه و احداث چاه در مجاورت تالاب‌های پلدختر باعث خشک شدن تالاب‌های پلدختر می‌شود.
وی افزود: امیدواریم استاندار جدید لرستان مثل محمدی‌زاده استاندار اسبق یک خاطره بد را در اذهان عموم به خصوص نسل جدید و نسل‌های آینده با احداث یک طرح غیر کارشناسی که باعث خشک شدن تالاب‌های پلدختر می‌شود، را بنام خود ثبت نکند.
*حفر چاه در منطقه کنار بلوط با مجوز صورت گرفته است
در ادامه مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی لرستان گفت: حفر چاه در منطقه کنار بلوط پلدختر با مجوز شرکت آب منطقه‌ای لرستان صورت گرفته است.
علیرضا کاکاوند یادآور شد: در حال حاضر یک حلقه چاه در آن مکان وجود دارد، اما به دلیل آب دهی پائین آن این چاه جایگزین قبلی می‌شود
وی افزود: فاصله این چاه با تالاب‌های پلدختر بیش از یک کیلومتر است و به گفته کارشناسان آب منطقه‌ای لرستان هیچ تاثیری بر آب تالاب‌ها ندارد.
*راهکارهای جلوگیری از خشک شدن تالاب‌های پلدختر
با این توصیف جهت جلوگیری از انقراض آنها اگر موارد زیر در اسرع فقط حل نشود، باید شاهد مرگ تالاب‌های هزاران ساله پلدختر باشیم هرچند بارها و بارها این موارد اعلام شده است، اما گویا گوش شنوایی نیست و بیشتر عملکردها محیط زیست در سخن زیبا گفتن و فیلم یادگاری گرفتن است و لاغیر، امیدواریم این بار شاهد حرکت عملی از طرف مسئولان باشیم.
*اقدامات زیر برای حفظ بقای تالاب‌های پلدختر ضروری است:
۱- جلوگیری از فعالیت حفر دوحلقه چاه در نزدیکی تالاب‌های پلدختر (منطقه کناربلوط) در کوتاه‌ترین زمان و تعیین حریم قانونی تالاب‌ها و جلوگیری از برداشت آب و یا صدور پروانه حفر در حریم آبی و زیست محیطی و اکولوژیکی آنها توسط شرکت آب منطقه‌ای و اداره کل محیط زیست استان لرستان.
۲- انجام سریع مطالعات تغذیه و تأمین آب تعداد شش تالاب محدوده ولی عصر و تنگ فنی از طریق ایستگاه پمپاژ و برداشت آب از رودخانه کشکان در فصول پر آبی ( زمستان و بهار )، لازم بذکر است که با برداشت سالیانه حدود شش میلیون متر مکعب آب در فصول پر آبی از رودخانه کشکان و پمپاژ و تزریق آن به تالاب‌های شش گانه ولی عصر و تنگ فنی می‌توان تالاب‌های پلدختر را احیاء و از خطر انقراض نجات داد.
۳- جلب مشارکت بخش خصوصی به منظور ایجاد زیر ساخت‌های مناسب جهت توسعه و بهره‌گیری از جاذبه‌های گردشگری و اکوتوریسمی تالاب‌ها.
۴- ارتقای سطح حفاظت از منطقه شکار و صید ممنوع چل جایدر و به ویژه محدوده تالاب‌ها.
پلدختر دارای تالاب های فصلی و دائمی همچون گری بلمک، گری جمجمه، تکانه، لفانه، کبود و زردابه است که تالاب گری‌بلمک با بیش از ۵۰۰ هکتار وسعت، بزرگترین آنهاست
