ضرورت رفع هر چه سريعتر مشكلات مربوط به پرورش ماهي تيلاپيا دركشور
پنج‌شنبه ۱۵ خرداد ۱۳۹۳
۰ نظر
۲۸ بازدید
|
طبق آمار و گزارشات سازمان خوار و بار جهاني (FAO) امروزه بيش از يك سوم غذاي جهان را توليدات آبزيان تأمين مي كند، كم شدن ذخاير طبيعي آبزيان از سوي ديگر نيز باعث گرديده تا آبزي پروري مورد توجه بيشتري قرار گيرد . |
| در اين ميان پرورش گونه هاي سريع الرشد ، داشتن هزينه توليد پايين تر نسبت به ساير گونه هاو مقاوم بودن در برابر بيماريها از اولويت هاي مديران شيلاتي در كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه است كه در اين ميان ماهي تيلاپيا به دليل ميزان رشد بالا ، داشتن طعم و مزه خوب ، اقتصادي بودن پرورش ، تراكم پذيري در سيستمهاي پرورشي ، هزينه توليد پايينتر نسبت به ساير گونه هاي پرورشي آبزيان ، نياز به تعويض آب كم در طول دوره پرورش و دوره رشد كوتاهتر بر خلاف پرورش ماهي قزل آلا و ساير گونه هاي ديگر از اهميت خاصي برخوردار است . امروزه بروز مشكل مربوط به بحران آب در كشور بخصوص در بسياري از استانهاي غيرساحلي باعث گرديده تا اهميت دانش توليد و پرورش ماهي تيلاپيا با هدف اشتغالزايي ، اقتصادي كردن فعاليتهاي پرورش آبزيان با توجه به افزايش هزينه هاي توليد و از همه مهمتر پرورش گونه اي كه بتوان آن را در آبهاي غير شرب مثل آبهاي لب شور پرورش داد مورد توجه مسئولين شيلات و تحقيقات در كشور قرار گرفته است . وابسته نبودن تيلاپيا به جيره غذايي خاص بر خلاف قزل آلا كه در جيره غذايي آن از بسياري از نهاده هاي وارداتي مثل پودر گوشت و يا ماهي استفاده مي گردد ، امكان توسعه و پرورش آن در بسياري از استخرهاي موجود بخش كشاورزي مثل استخرهاي ذخيره آب در بخشهاي مختلف كشاورزي اعم از گلخانه ها ،باغات و ... كه از حداقل امكانات سازه اي برخوردار مي باشند و از همه مهمتر تراكم پذيري سه تا چهار برابري و توليد بالاتر در واحد سطح نسبت به ماهي قزل آلا از دلايلي است كه باعث گرديده تا استقبال آبزي پروران به پرورش آن نسبت به ساير گونه هاي پرورشي بيشتر گردد . |
| اكبري مدير شيلات و آبزيان استان مركزي با اشاره به توضيحات فوق درخصوص اقدامات انجام شده درخصوص مطالعات انجام شده در حوزه پرورش اين گونه در استان مركزي گفت : با توجه به شرايطي كه در چند سال اخير در خصوص خشكسالي و اثرات آن در استان مركزي حادث گرديده است و همچنين با توجه به افزايش هزينه هاي توليد آبزيان پرورشي ، به دنبال مطالعات اوليه اي كه بر روي تكثير و پرورش تيلاپيا در يكي از مراكز تحقيقاتي كشور انجام شد ، مديريت امور شيلات و آبزيان استان مركزي همگام با پيگيريهاي سازمان شيلات ايران جهت اخذ مجوز پرورش آن از طريق سازمان محيط زيست اقدام به انجام طرح تحقيقاتي بررسي اثرات زيست محيطي پرورش اين گونه در سطح استان براساس شرح خدمات دريافتي از محيط زيست نمود ، پس از مطالعات انجام شده كه حدود سه سال و با صرف هزينه هنگفت به طول انجاميد اطلاعات بسيار مفيدي در خصوص شرايط پرورش اين گونه ، مكانهاي مناسب پرورش در استان و نحوه نظارت بر پرورش آن با توجه به مطالعات انجام شده توسط مشاور اخذ گرديد . در اين خصوص رعايت فاكتورهاي زيست محيطي بر اساس قوانين و دستورالعملهاي زيست محيطي جهت به حداقل رساندن مخاطرات احتمالي پرورش اين گونه و از همه مهمتر دور بودن سايت پرورشي به منابع آبي طبيعي از عواملي بود كه در انتخاب مكانهاي مورد پرورش توسط مشاور مورد توجه قرار گرفت . از ديگر عواملي كه در انتخاب مكانهاي مورد پرورش توسط مشاور مد نظر قرار گرفت ، محصور بودن اين مكانها به جهت اعمال شرايط دمايي مناسب و ايجاد يك محيط كنترل شده جهت اعمال مديريت بهتر در طي پرورش بود كه در انتخاب مكانها لحاظ گرديد. از نظر خروجي پساب نگراني خاصي با توجه به اينكه پساب خروجي مكانهاي مشخص شده صرف آبياري محصولات كشاورزي مي گردد وجود نداشت ، پس با مد نظر قرار دادن اين شرايط 6 نقطه كه 5 نقطه آن استخرهاي گلخانه اي و يك نقطه ديگر يكي از واحدهاي مداربسته غيرفعال پرورشي ماهي قزل آلا در شهرستانهاي اراك، شازند ، زرنديه و محلات بود انتخاب گرديد تا پس از تأييد گزارش توسط سازمان محيط زيست به صورت پايلوت پرورش تيلاپيا با توجه به مزايا و ضرورت پرورش آن كه اشاره گرديد در استان مركزي انجام شود . در طي انجام طرح و بررسي ارزيابي اثرات زيست محيطي پرورش اين گونه ، جلسات مشتركي نيز با مسئولين محيط زيست استان مركزي تشكيل و هر مرحله از پيشرفت مطالعات به اطلاع آنها رسانيده مي شد ، سطح نقاطي كه جهت انجام طرح پايلوت انتخاب گرديد جمعاً حدود 1175 متر مربع بود كه طبق مصوبه شماره مورخ 29/3/90 كميسيون امور زيربنايي صنعت و محيط زيست ، شوراي عالي حفاظت محيط زيست اين ميزان سطح مشمول انجام مطالعات ارزياب نمي گرديد ولي با توجه به اينكه اين گونه ، گونه غيربومي بوده ، مديريت شيلات و امور آبزيان استان مركزي به منظور رعايت الزامهاي قانوني و رفع نگراني هاي محيط زيست و همچنين رسيدن به يك توسعه پايدار اقدام به انجام مطالعات ارزيابي زيست محيطي پرورش اين گونه نمود . آلودگي هاي ژنتيكي و تأثيرات اكولوژيك آن بر روي گونه هاي بومي يكي از دغدغه هاي محيط زيست در خصوص پرورش اين گونه بود ، بر همين اساس سازمان شيلات ايران و موسسه تحقيقات شيلاتي كشور با تدوين و انجام پروژه اي درخصوص توليد تك جنس (جنس نر) اين گونه كه به مدت سه سال در يكي از مراكز تحقيقاتي وابسته به موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور انجام شده بود در صدد رفع نگراني هاي محيط زيست قرار گرفتند . تبليغات فراواني كه در چند سال اخير بر روي مزاياي پرورش اين گونه در كشور صورت گرفته است باعث گرديد تا همانطور كه گفته شد استقبال بسيار فراواني درخصوص انجام پرورش اين گونه توسط آبزي پروران صورت گيرد ، بر همين اساس لازم است تا پس از اين چند سال مطالعه هر چه سريعتر با اعمال راهكارهايي مناسب دغدغه هاي سازمان محيط زيست برطرف و طي يك اقدام برد برد كه هم دغدغه هاي محيط زيست مرتفع و هم سازمان شيلات ايران به اهداف توسعه آبزي پروري خود نائل گردد ، اقدامات لازم جهت پرورش آن انجام و امكان پرورش آن در مناطق مستعد كشور با تعيين ضوابط مربوطه از طرف محيط زيست و سازمان شيلات ايران تعيين و برنامه هاي مديريتي جهت پرورش آن فراهم گردد ، چرا كه پرورش اين گونه به جهت مزايايي كه اشاره شد يكي از راهكارهاي رسيدن به موضوع اقتصاد مقاومتي در بخش آبزي پروري بوده و مي تواند علاوه بر مديريت در منابع آبهاي كشاورزي تحول عظيمي را در صنعت آبزي پروري كشورنيز ايجاد نمايد . در اينجا لازم است به اين نكته اشاره شود كه دماي اپتيمم مورد نياز براي پرورش ماهي تيلاپيا 25 تا 30 درجه سانتيگراد بوده كه در صورت كاهش به زير 20 درجه سرعت رشد به سرعت كاهش يافته و دماي 10 درجه سانتيگراد به پائين نيز مرگ و مير اين گونه از آبزيان را باعث خواهد شد ، پس با توجه به شرايط آب و هوايي استان مركزي كه حدود 6 ماه از سال داراي شرايط آب و هوايي سرد در بسياري از نقاط استان مي باشد مي توان تا حدودي از عدم ايجاد آلودگي هاي ژنتيكي و اكولوژيكي اين گونه در صورت فرار به منابع آبي طبيعي در صورتيكه امكان ايجاد 100درصدي تك جنس آن در كشور فراهم نگردد مطمئن گرديد . در خاتمه ضمن يادآوري اين نكته كه در حال حاضر پرورش تيلاپيا رتبه سوم پرورش آبزيان در جهان را با پرورش در 100 كشور به خود اختصاص داده است پيشنهاد مي گردد به دليل اينكه بيش از اين فرصت از دست نرود و امكان معرفي آن در منابع آبي كشور فراهم گردد، مزمان با انجام مطالعات كاملتر توسط سازمان شيلات ايران و موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور در خصوص توليد 100درصدي جنس نر، با واردات بچه ماهي تك جنس از ساير كشورها توسط اشخاصي كه توانايي و امكانات انجام اين كار را دارند امكان پرورش آن براساس ضوابطي كه سازمان شيلات ايران تعيين مي نمايد حداقل در استانهايي كه مطالعات ارزيابي زيست محيطي آن را انجام داده اند فراهم تا هرچه سريعتر پرورش آن در كشور آغاز گردد . |
