پس از چند سال کشمکش میان موافقان و مخالفان خارج کردن لاشه کشتی رافائل از عمق خلیج فارس، دادستان بوشهر در هفته جاری با صدور حکمی رای بر باقی ماندن آن در زیر آب که اکنون به زیستگاه آبزیان تبدیل شده است، داد.

رافائل یک کشتی تفریحی به طول حدود 176 متر است که در رژیم طاغوت از کشور ایتالیا خریداری شده بود و تا چند سال پس از پیروری انقلاب اسلامی به عنوان محل اسکان کارکنان نیروی دریایی ارتش در بوشهر مورد استفاده قرار می گرفت.
در دوران جنگ تحمیلی بارها مورد حمله هواپیماهای رژیم بعث صدام قرار گرفت و در سال 1362 براثر اصابت موشک آسیب دید و پس از برخورد یک کشتی دیگر با بدنه آن در دو کیلومتری ساحل بوشهر غرق شد و هم اکنون به زیست گاهی مصنوعی برای آبزیان و مرجان ها در خلیج فارس تبدیل شده است.

درسالهای اخیر اخباری مبنی بر اینکه کسانی قصد بیرون کشیدن این کشتی از عمق دریا به روش تکه تکه کردن آن و فروش آنها را دارند، در رسانه ها و سایت های مجازی منتشر شد.
در پی پخش این اخبار در رسانه ها، شماری از انجمن ها و دوستداران محیط زیست و صیادان دراستان بوشهر با امضای توماری چندین متری و ارسال آن به مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست و دیگر مسئولان کشوری خواستار باقی ماندن رافائل در عمق خلیج فارس برای جلوگیری از تخریب این زیستگاه مصنوعی و شهر آبزیان این دریا شدند.
همچنین مسئولان سازمان های حفاظت محیط زیست و شیلات در استان بوشهر و کشور نیز با توجه به اهمیت وجود کشتی رافائل در زیر آب به عنوان زیستگاه و زادگاه آبزیان که برخی از آنها کمیاب و بی نظیر است خواستار جلوگیری از بیرون کشیدن این کشتی از زیر آب شدند.
یکی از کارشناسان امور شیلاتی گفت: با توجه به این که حفظ و مدیریت بهره برداری از ذخایر از سیاست های شیلات کشور است، کشتی رافائل بهترین زیستگاه مصنوعی برای آبزیان خلیج فارس به شمار می رود.
عبدالحسین تنگستانی افزود: برای ساخت زیستگاه های مصنوعی بیش از 20 تا 30 میلیارد ریال اعتبار باید هزینه شود این درحالی است که کشتی رافائل پس از 30 سال به مهمترین زیستگاه آبزیان در خلیج فارس تبدیل شده است.
وی بیان کرد: کشتی رافائل به یک محیط زیست طبیعی تبدیل شده و بعد از 30 سال با توجه به ابعاد، اندازه و وسعت مناسبی که این کشتی پوشش می دهد مامنی برای آبزیان بومی و کف زی، گیاهان دریایی، مرجان ها، ستاره های دریایی، گل سنگ ها، آبزیان زینتی و کمیاب و خرگوش دریایی شده است.
تنگستانی اظهار کرد: این کشتی 176مترطول، 30متر ارتفاع و 25متر عرض دارد و از روی پهلو در عمق 30متری در غرق شده و درحالت مد دریا هفت تا هشت متر زیر آب است.
تنگستانی افزود: محل قرارگرفتن این کشتی در زیر آب از سوی اداره کل بنادر و دریانوردی استان بوشهر بویه گذاری شده و در نقشه های دریایی نیز مشخص شده که کشتی های در حال تردد به آن برخورد نکنند و شناورهای کوچک نیز به خاطر عمق آب خور کم برخوردی با این کشتی ندارند.
وی ادامه داد: وجود کشتی رافائل در اعماق دریا باعث شده صیادان نتوانند ادوات صید خود را در آن منطقه پهن کنند این منطقه به محل تکثیر، پرورش و توسعه آبزیان و گیاهان دریایی نایاب تبدیل شده است.
وی با بیان این که کشتی رافائل جلوی تخلفات صیادی را می گیرد یادآورشد: لاشه این کشتی امروز برای شیلات به عنوان یک خزانه عمل می کند که نباید با انتقال آن این پناهگاه مهم آبزیان بومی را برهم زد.
تنگستانی افزود: علاوه بر آن این کشتی از لحاظ اکوتوریسم نیز جایگاهی مهم برای استان بوشهر دارد چون افراد می توانند به وسیله آن آبزیان و گیاهان دریایی را به صورت زنده در دریا مشاهده کنند.
وی بیان کرد: هرکسی که طرفدار محیط زیست و آبزیان است از وجود این کشتی درخلیج فارس استقبال می کند و از مسئولان می خواهیم از هر اتفاقی که منجر به تخریب این زیستگاه می شود، جلوگیری کنند.
این کارشناس اظهار کرد: علاوه برهزینه بر بودن خارج کردن این کشتی از آب، خروج آن ضرر و آسیب های غیرقابل جبرانی را به محیط زیست وارد می کند.
وی اضافه کرد: کسانی که برای خارج کردن کشتی رافائل از دریا تلاش می کنند باید برای حفاظت و ایمنی این کشتی به عنوان یک زیستگاه مهم طبیعی برای آبزیان اقدام کنند و اجازه ندهند برخی صیادان متخلف برای صید گونه های بومی و تخریب این زیستگاه به منطقه نزدیک شوند.
وی بیان کرد: صیادان، تشکلهای صیادی و و مسئولان شیلاتی به عنوان متولی صید و صیادی با بیرون آوردن این کشتی از آب مخالف و از هرگونه اقدامات ایمنی در حفاظت از این زیستگاه طبیعی استقبال می کنند.
معاون دریایی سازمان حفاظت محیط زیست کشور گفت: کشتی رافائل که در زمان جنگ تحمیلی براثر بمباران به زیر آب رفته ظرف این مدت زیستگاه مناسبی برای آبزیان شده است و عواقب زیست محیطی خروج رافائل از آب بیش از عواقب ماندن آن در آب است.
پروین فرشچی اظهار کرد: رافائل اکنون به زیستگاهی مصنوعی در این آبها تبدیل شده است که در بسیاری از نقاط دنیا چنین زیستگاه های مصنوعی به عمد با غرق کردن کشتی ها و قطارها در آب ایجاد می شود.
وی افزود: خروج رافائل از آب، علاوه بر اهمیت فرهنگی و اجتماعی که برای مردم منطقه پیدا کرده است، با ایجاد کدورت در آب و از بین رفتن زیستگاهِ ایجاد شده، ایجاد تشنج و تخریب در منطقه، آسیبی جدی برای آبزیان منطقه دارد و به همین دلیل عواقب زیست محیطی خروج رافائل از آب بیش از عواقب ماندن آن در آب است.
فرشچی ادامه داد: به همین دلیل سازمان حفاظت محیط زیست با بیرون کشیدن لاشه این کشی از دریا مخالف است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر گفت: در این ارتباط به درخواست این اداره کل، دادستانی بوشهر دستور توقف خروج هرگونه قطعات لاشه کشتی رافائل از عمق خلیج فارس به دلیل اهمیت زیستگاهی و زیست محیطی آن صادر کرده است.
حسین دلشب افزود: چند سالی است که برخی قصد تکه تکه کردن و بیرون کشیدن لاشه کشتی رافائل از عمق خلیج فارس را دارند که این اداره کل بدلیل زیستگاه بودن لاشه این کشتی در عمق دریا، مخالف اقدام آنان است.
وی اضافه کرد: به همین دلیل با توجه به نظر معاون محیط زیست دریایی سازمان مرکزی حفاظت محیط زیست کشور و نظرهای کارشناسی این اداره کل، مکاتباتی با دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان بوشهر در چند روز گذشته انجام شد.
دلشب ادامه داد: درپی این مکاتبات دادستانی حکمی مبنی بر توقف و جلوگیری از هرگونه خروج قطعات این کشتی به عنوان زیستگاه دریایی از عمق خلیج فارس صادر کرد که این حکم هم اکنون در اختیار نهادهای انتظامی و سیاسی شهرستان بوشهر قرار گرفته است.
دلشب افزود: یکی شدن کشتی رافائل با بستر دریا باعث شده تا گونه حساس آبسنگ مرجانی روی آن رویش یابد.
وی اضافه کرد: درحالی که بازسازی جمعیت مرجان های دریایی نیاز به 100 سال زمان دارد تا یک مرجان به میزان یک سانتی متر رشد کند، اما مشاهده چنین رویدادی از حضور مرجان روی کشتی رافائل می تواند از عجایب طبیعت به حساب آید.
دلشب گفت: هم اکنون بیشتر کشورهای حاشیه خلیج فارس آرزوی داشتن زیستگاه دریایی همانند رافائل دارند.
مدیرکل حفاظت حیط زیست استان بوشهر اظهارکرد: کشتی رافائل از جمله زیستگاههای مصنوعی است که سالیان سال ناخواسته و بدون هیچ هزینه و برنامه ریزی بیشترین خدمات زیست محیطی را به جوامع زیست محیطی مرتبط با خود داده و می دهد.
وی یادآورشد: این زیستگاه از 30 سال گذسته تاکنون طیف گسترده ای از موجودات آبزی را به خود جلب کرده و باعث رشد و نمو برخی از گونه های منحصر به فرد و حساس منطقه مانند اجتماعات آبسنگ های مرجانی و گونه های نادر دیگر شده است.
دلشب افزود: ایجاد زیستگاه مصنوعی به دلیل نداشتن هزینه های پرسنلی و نگهداری پس از نصب، جزو طرح های اولویت دار به حساب می آید.
وی اضافه کرد: نکته مهم در نصب و احداث زیستگاه های مصنوعی انتخاب محل مناسب برای استقرار آنها در بستر دریاست که در مورد قرارگیری کشتی رافائل به طور کامل رعایت شده است زیرا مکان قرار گیری کنونی این کشتی از جمله زیستگاه های تخریب شده آبزیان بوده است که با حضور کشتی رافائل دوباره در حال احیا شدن است.
دلشب گفت: اکنون مطالعات متعددی برای احداث زیستگاه های مصنوعی درخلیج فارس انجام شده که مطالعه ایجاد زیستگاه مصنوعی درآبهای استان بوشهر(رستمیان 1374)، زیستگاه مصنوعی درمقیاس تحقیقاتی درمنطقه ملو بندرلنگه دراستان هرمزگان، زیستگاه مصنوعی ویژه شاه میگو درآبهای چابهار و برای ماهی دربوشهر، زیستگاه مصنوعی بندر مسن در جنوب جزیره قشم که توسط Global Environmental Facility یا جف GEF به عنوان یک الگو برای ترویج زیستگاه مصنوعی نصب شده، اشاره کرد.
وی یادآورشد: درمیان کشورهای حاشیه خلیج فارس بحرین برای انتخاب بهترین محل به منظور استقرار زیستگاه مصنوعی (که بیشتر با استفاده از شناورها، هواپیما، قطارهای اسقاطی و در نهایت سازه های بتونی صورت می گیرد) از جمع آوری یک سری اطلاعات ئیدروگرافی، شناسایی زیستگاه آبزیان دریایی، جمع آوری آمار صید و طراحی نقشه مناطق استقرار زیستگاه مصنوعی توسط نرم افزار Arc GIS استفاده کرد.
دلشب گفت: استقرار زیستگاه مصنوعی بایستی حداقل نیم یا یک مایل از زیستگاه طبیعی به دلیل حفاظت از آنها، جذب نشدن مولدین واحتمال شکار شدن آنها به وسیله صیادان صورت گیرد که این موضوع در مورد زیستگاه مصنوعی رافائل صدق می کند.
وی افزود: این زیستگاه مصنوعی نوعی پرورشگاه برای احیا و بازسازی جمعیت برخی از گونه های درمعرض خطر انقراض و نادر شده است مانند اجتماعات آبسنگ های مرجانی شده که در تصاویر گرفته شده به روشنی قابل دیدن است.
وی اضافه کرد: نتایج حاصل از بررسی های میدانی بویژه غواصی های درون آبی بیانگر این است که کشتی غرق شده رافائل در این مدت طولانی توانسته طیف گسترده ای از آبزیان را در قالب چتر حمایتی درون خود جای داده و محلی برای تخم ریزی و تغذیه آنها باشد.
وی ادامه داد: یکی شدن رافائل با بستر دریا باعث شده تا گونه حساس آبسنگ مرجانی روی آن رویش یابد که خود دال بر مناسب بودن این زیستگاه برای رشد و نمو دیگر آبزیان است.
دلشب بیان کرد: با توجه به کاهش شدید ذخایر آبزیان در منطقه، محیط زیست مخالف بیرون کشیدن رافائل از بستر خلیج فارس است و نظرهای کارشناسی این اداره را نیز به مسئولان انعکاس داده و از آنان درخواست کرده ایم از جابه جایی و یا بیرون کشیدن چنین زیستگاهی که اکثر کشورهای حاشیه خلیج فارس آرزوی داشتن آن را دارند، بجد جلوگیری به عمل آورند

منبع : ایرنا