باید و نبایدهای صید در رودخانه مرزی آستاراچای /گ

رودخانه مرزی آستاراچای، از ارتفاعات کوهستان حیران در شهرستان مرزی بندر آستارا و دامنه های قلعه شیندان سرچشمه می‌گیرد و به طول 38.5 کیلومتر حدود مرزی دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان را مشخص می‌کند

امروزه انتقال ‌یا هدایت فاضلاب‌های خانگی، ورود انواع کودها و مواد شیمیایی مورد استفاده در اراضی کشاورزی، برداشت‌های بی رویه شن و ماسه و سایر مسایل از عواملی هستند که اکثریت رودخانه‌های شمال کشور را در معرض نابودی قرار داده است.

بی توجهی‌ها به این مسایل سبب شده است تا تعداد رودخانه‌هایی که قابل زیست آبزیان و به خصوص تخم ریزی ماهیان استخوانی هستند، در سه استان گیلان، مازندران و گلستان به شدت کاهش یابد.

در این میان، دست‌‌اندرکاران به جای اجرای طرح های کارشناسی شده و تأثیرگذار جهت احیای رودخانه‌ها به فکر محدود کردن فعالیت صیادی در حداقل رودخانه‌هایی هستند که صیادان از طریق آنها امرار معاش می‌کنند.

یکی از این منابع، رودخانه مرزی آستاراچای(آستارا رود) است که از محدوده پل آقچای تا نقطه اتصال رودخانه به دریای خزر، محل تولید مثل و تخم ریزی انواع آبزیان و به خصوص ماهیان استخوانی است.

آنچه که از گذشتگان نقل قول شده است، مرزنشینان این خطه از گذشته‌های بسیار دور و پیش از تعیین شدن این رودخانه به عنوان مرز بین دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان‌، با روش‌های سنتی از حق صید ماهیان استخوانی برای رزق و روزی خود و خانواده هایشان بهره‌مند بودند.

پس از اعلام رودخانه مرزی آستاراچای به عنوان مرز بین دو کشور، توافق اولیه مسئولان وقت برای تعیین مدت زمان 9 ماهه فصل صید ویژه بومیان منطقه محقق شد و صیادان محلی توانستند از حق صید در این رودخانه برخوردار شوند.

طی چند دهه گذشته و با توجه به کاهش ذخایر آبزیان در دریای خزر و نشست‌های مشترک مرزی، زمان فوق به 6 ماه و در سه سال گذشته به دو ماه و هم‌ اکنون به یک ماه کاهش یافته است که سهم هر دو کشور از یک ماه 15 روز و با احتساب سه ساعت صبح و سه ساعت بعدازظهر در مجموع 6 ساعت از 24 ساعت شبانه روز است.

طول 20 کیلومتری سنگلاخی کف این رودخانه سبب شده است تا ماهیان مولدی را که وارد آن می‌شوند، فضای مناسبی را برای تخم‌ریزی داشته باشند و اتباع ایرانی و آذری می توانند فقط در سه کیلومتر از این رودخانه صید کنند که کف شنی دارد و مناسب برای تخم‌ریزی نیست.

نقطه قابل تأمل اینکه‌ آستاراچای یک رودخانه چهارفصل نیست و با توجه به خشک شدن بالادست آن در فصل تابستان، بسیاری از آبزیان به خصوص بچه ماهیان‌، پیش از بازگشت به دریا تلف می‌شوند و عدم توجه دست اندرکاران به اینگونه مسایل و جوسازی‌ها بر علیه صیادان محلی برای صید در یک ماه از سال با چه اهدافی صورت می‌گیرد، قابل بررسی است.

با توجه به اینکه مرزنشینان آستارایی با حضور همیشگی خود، پاسدار انقلاب و نظام شکوهمند انقلاب اسلامی هستند‌، اعمال راهکارهای اساسی برای حفظ ذخایر آبزیان و تأمین حداقل‌ها برای صیادان از اولویت‌ها است و باید در زمینه ساماندهی صیادی در این رودخانه از توان صیادان واقعی بومی استفاده شود.

در کنار این مهم‌ باید ورود شیلات برای استحصال بچه ماهیان استخوانی از ماهیان مولد رودخانه مرزی آستاراچای که به مدت دو سال است، آغاز شده، پررنگ تر شود و در راستای حفاظت و صیانت از نسل ماهیان استخوانی، با روش‌های صید غیر متعارف از قبیل سدکشی، تورهای نامرعی و ...توسط سازمان محیط زیست‌، مبارزه جدی صورت پذیرد.

تلاش برای استفاده صیادان واقعی منطقه از ظرفیت آستاراچای

دکتر یونس رنجکش کیسمی، فرماندار شهرستان مرزی بندر آستارا در گفت و گو با ایسنا خاطر‌نشان کرد: صیانت از محیط‌زیست و حفظ ذخایر آبزیان وظیفه همگان است و مختص به یک قوم و یا ملت نیست.

وی با اشاره به اینکه صیادی در آستاراچای با استناد به پروتکل‌های امضا شده بین دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان انجام می‌شود، افزود: استفاده از این رودخانه مشترک است و براساس توافقات انجام شده‌ در سال پیش رو هم همانند سنوات گذشته ماهیگیری به مدت یک ماه ‌از چند روز آینده آغاز خواهد شد.

فرماندار آستارا با بیان اینکه مرزبانی در حال پایش کارت‌های تردد در این رودخانه است، افزود: تأکید بر این است که صیادان واقعی منطقه بتوانند از این ظرفیت استفاده کنند و باید از ورود افرادی را که شغل صیادی ندارند‌، ممانعت بعمل آید.

تعیین زمان صید در آستاراچای با توافق مرزبانان ایران و آذربایجان

سرهنگ نوذر مرادی فرمانده هنگ مرزی آستارا در زمینه چگونگی صیادی در رودخانه مرزی آستاراچای به ایسنا گفت: زمان صید ماهیان استخوانی در رودخانه مرزی آستاراچای همه ساله با توافق مرزبانان ایران و جمهوری آذربایجان تعیین می‌شد اما امسال برای تأمین نظر کارشناسان اداره شیلات مبنی بر خودداری از صید در فصل تخم ریزی ماهی‌ها تلاش شده است.

وی ادامه داد: صید ماهیان استخوانی در رودخانه مرزی همه ساله از 25 اسفندماه تا 25 فروردین ماه انجام می‌شد، اما اداره شیلات آستارا با در نظر گرفتن زمان تولید مثل ماهیان در رودخانه، 20 فروردین تا 20 اردیبهشت را پیشنهاد داده که امیدواریم مرزبانی جمهوری آذربایجان نیز موافقت کند.

سرهنگ مرادی اضافه کرد: در روزهای آینده نشست مشترک مرزبانان آستارای جمهوری آذربایجان و ایران با هدف تعیین زمان صید ماهی در رودخانه مرزی آستاراچای در جمهوری آذربایجان برگزار خواهد شد که نتایج این نشست‌ها اطلاع رسانی می‌شود.

گزارش از: رامین بشرویه

منبع : ایسنا