پژوهشکده اکولوژی دریای خزر ( ساری )

iranaqua، ایران آکوا ، شیلات , آبزیان , ماهی , میگو , صید , صیادی , مزرعه , پرورش ماهی , صیدگاه , ماهیگیری , دامپزشک , متخصصین شیلاتی , رستوران غذاهای دریایی , خدمات کارشناسی , گرمابی , سردآبی , کنسرو تن , زینتی , ماهیان زینتی , بچه ماهی , صدف , مروارید , لارو , کشتی , لنج , قایق , اسکله , موج شکن , اقیانوس , تالاب , دریا , دریاچه , خزر , خلیج فارس , دریای عمان , آبشار , سد , رودخانه , خاویار , ماهیان , بندر , خور , استخدام , کاریابی , بازارچه , دانشگاه , تکثیر و پرورش , تخم چشم زده , امگا 3 , تیلاپیا

اولین مرجع ارتباط علمی تجاری خانواده بزرگ شیلات ایران ، ایران آکوا ، iranaqua

اولین مرجع ارتباط علمی تجاری خانواده بزرگ شیلات ایران

پژوهشکده اکولوژی دریای خزر ( ساری )

پژوهشکده اکولوژی آبزیان دریای خزر ( ساری) با نام مرکز تحقیقات شیلاتی استان مازندران از اوایل سال 1366 با بهره مندی از 7 نفر کارشناس فعالیت های علمی – تحقیقاتی خود آغاز نمود . عملکرد تحقیقاتی این مرکز طی حدود 15 سال و توانمندی های آزمایشگاهی و تجربیات نیروی انسانی متخصص و همچنین انجام تحقیقات کاربردی موجب گردید که از سال 1381 بر اساس« موافقت قطعی وزارت علوم ، تحقیقات و فن آوری به پژوهشکده اکولوژی آبزیان دریای خزر » ارتقاء یابد .

این پژوهشکده با 5 گروه تخصصی بوم شناسی ، تکثیر و پرورش آبزیان ، بیوتکنولوژی دریایی، ارزیابی ذخایر، بهداشت و بیماری های آبزیان و بهره گیری از توان 22 آزمایشگاه تخصصی ، ایستگاه تحقیقات شیلاتی و اکولوژی دریای خزر (خیرود)، و شناور تحقیقاتی 1100 تنی در سایت فرح آباد ساری مشغول تحقیقات می باشد . تا کنون تعداد 300 پروژه تحقیقاتی در زمینه های مختلف شیلاتی از جمله بوم شناسی، ارزیابی ذخایر ، تکثیر و پرورش آبزیان ، بهداشت و بیماری های آبزیان، بیوتکنولوژی دریایی به انجام رسانده است.

هم اکنون پژوهشکده دارای 114 پرسنل شامل 13نفر PhD ودکترای حرفه‌ای، 27نفر کارشناس ارشد و 36نفر کارشناس و 44 نفر تکنسین و کمک تکنسین کارآزموده می باشد. ضمناً تعداد 16نفر از کارشناسان پژوهشکده عضو هیئت علمی وزارت جهاد کشاورزی می باشند.

70 درصد از نیروی انسانی در قسمت تخصصی ( تحقیقاتی ) و 30 درصد در قسمت پشتیبانی مشغول فعالیت می باشند .

آدرس:ساری فرح آباد صندق پستی 961تلفن 3462496و3462497نمابر3462495

http://cserc.ifro.ir/portal.aspx?tabid=559

گروه برنامه ریزی و فن آوری:

پیشرفت علم و تکنولوژی امروزه به گونه ایست که ضرورت دارد کلیه محققین و پژوهشگران با آخرین اطلاعات و دستاوردهای علمی در ارتباط باشند اطلاعات علمی با ایجاد بانک اطلاعاتی و استفاده از سیستم های کامپیوتری کتابخانه ، واحد سمعی و بصری و دفتر ترجمه و با استفاده از بانک های اطلاعاتی و اینترنت آخرین یافته های علمی را جهت استفاده کارشناسان و محققین شیلاتی فراهم و در اختیارشان قرار می دهد.

برگزاری سمینارها و جلسات سخنرانی ، جمعبندی و ارائه مقالات ارائه شده از دیگر اهداف این واحد
می باشد.

1-کتابخانه :

کتابخانه پژوهشکده دارای 1915 گزارش و اسناد فارسی ، 239 گزارش و اسناد لاتین ، 610 عنوان مقاله فارسی ، 752 عنوان مقاله لاتین ، 208 پایان نامع فارسی و 16 عنوان پایان نامه لاتین و 1568 عنوان کتاب فارسی و 1359 عنوان کتاب لاتین می باشد. که در اختیار محققان و کارشناسان قرار می دهد.

2- واحد کامپیوتر:

پشتیبانی نرم افزاری بخش ها و آزمایشگاه ها تخصصی ، راه اندازی شبکه ارتباطی بین بخش ها و ارائه اطلاعات ، ارائه شبکه اینترنت تمام وقت برای کارشناسان جهت دستیابی به آخرین یافته های تحقیقاتی

3- سمعی و بصری:

تهیه عکس و تصویر از پروژه های تحقیقاتی ، عمرانی، مستندسازی پروژه های تحقیقاتی ،شرکت در نمایشگاه های استانی و کشوری جهت ارائه دستاوردهای پژوهشکده

http://cserc.ifro.ir/portal.aspx?tabid=578

بخش آبزی پروری

فعالیت های بخش آبزی پروری در پژوهشکده اکولوژی مبتنی بر آبزیان دریای خزر و حوضه آبریز آن می‌باشد. بدلیل موقعیت مکانی پژوهشکده در استان مازندران و بواسطه تولید قابل ملاحظه سرانه ماهیان پرورشی (سردآبی، گرم آبی) در این استان نسبت به کل کشور، فعالیت های مرتبط با آبزی پروری بشرح زیر دارا می باشد.

اهداف:

1- شناسایی و انتخاب گونه‌های مهم آبزیان دریایی به منظور تکثیر و پرورش در محیط‌های محصور (مزارع، پن و قفس)

2- دستیابی به بیوتکنیک و بهبود روش های تکثیر و پرورش آبزیان(دریایی و پرورشی)

3- شناسایی و تعیین نیازهای غذایی، فرمولاسیون جیره و غذای زنده برای گونه‌های مهم آبزیان (دریایی و پرورشی)

4- ارائه دستورالعمل‌های نوین آبزی پروری

توانمندی:

1- تکثیر و پرورش ماهیان بومی و اقتصادی (استخوانی و خاویاری) در مناطق ساحلی (استخرهای خاکی و بتنی – وان های مختلف)

2- دستکاری ژنتیکی، انجماد اسپرم، هیستولوژی ارگان‌ها و سیتوژنتیک آبزیان

3- بررسی فیزیولوژی آبزیان (تغذیه، تنفس، گردش خون، سیستم ایمنی، سیستم یونی، اسمزی، تکثیر و رشد آبزیان)

4- شناسایی، تعیین بیوتکنیک تولید و معرفی غذای زنده آبزیان (فیتوپلانکتون، زئوپلانکتون، کرم ها، حشرات آبزی و ...)

5- بررسی و رفتار شناسی آبزیان در دوره‌های مختلف زندگی (مهاجرت‌ تغذیه ای و تولید مثلی و ...)

6- بررسی امکان احیاء مناطق تکثیر طبیعی آبزیان (دریا و رودخانه)

7- بررسی امکان پرورش ماهی در محیط محصور دریایی(قفس، پن

چارت سازمانی بخش:

پست تخصصی بخش آبزی پروری به شرح ذیل است:

چارت سازمانی بخش آبزی پروری

رئیس بخش
مسئول تحقیقات تکثیر و پرورش آبزیان
کارشناس تکثیر و پرورش آبزیان
عضو هیات علمی
عضو هیات علمی
مسئول امور تحقیقات تغذیه و فیزیولوژی آبزیان
کارشناس تغذیه و فیزیولوژی آبزیان
عضو هیات علمی
عضو هیات علمی
کارشناس آزمایشگاه
تکنسین آزمایشگاه

آزمایشگاه ها

1- آزمایشگاه تکثیر و پرورش:

در این آزمایشگاه مطالعات مربوط به تکثیر و پرورش ماهیان دریایی، رودخانه‌ای و پرورش حوضه جنوبی دریای خزر صورت می‌گیرد. در این آزمایشگاه بیوتکنیک تکثیر و پرورش گونه‌های مختلف آبزیان تعیین می گردد. این آزمایشگاه دارای محیطی بسته و باکنترل دمائی است.

همچنین مجهز به دستگاه های پرتابل جهت تعیین فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی آب و هوا در این است و دارای دو سالن مجهز به سیستم سرمایشی و گرمایشی قابل تنظیم، همراه با 20 آکواریوم 80 لیتری و 12 وان 300 لیتری با سیستم تصفیه آب هوادهی مرکزی است.

2- آزمایشگاه ژنتیک و اصلاح نژاد آبزیان:

امکانات این آزمایشگاه بصورت مشترک با بخش بیوتکنولوژی است و در زمینه ژنتیک فعالیت می نماید.

3- فیزیولوژی و تغذیه آبزیان:

یکی از مهمترین فعالیت های تحقیقاتی در زمینه اّبزی‌پروری مربوط به مطالعات فیزیولوژی و تغذیه آبزیان می‌باشد. برخی از فعالیت های این آزمایشگاه در خصوص، تغییرات شرایط محیطی و بررسی تاثیر آن بر آبزیان و انتخاب گونه‌های جدید جهت پرورش در محیط محصور است .

مطالعات فیزیولوژیک شامل: تکثیر، تغذیه، گردش خون، بررسی سیستم یونی اسمزی است. امکانات این واحد بصورت مشترک با بخش های بیوتکنولوژی و بیماری های آبزیان است.

4- آزمایشگاه غذای زنده:

با توجه به اهداف بخش آبزی پروری آزمایشگاه های غذای زنده (زئوپلانکتون، کرم ها و حشرات آبزی) از اهمیت ویژه ای برخوردار است. طرح های اجرایی آن جهت کشت در سوله مسقف انجام می‌شود.

همچنین این واحد دارای آزمایشگاه کشت جلبک فعال بوده و هم اکنون نیز حاوی چندین استوک از گونه های فیتوپلانکتونی آب شیرین و شور است.

سالن پرورش:

این بخش دارای 3 سالن مسقف به مساحت 3000 متر مربع و مجهز به سیستم برق رسانی و روشنایی با 80 عدد ونیرو فایبرگلاس 2*2 متر + 8 عدد ونیرو فرانسوی 4*4 متر + 5 استخر کورانسکی (گرد) بتنی(3عدد) و فایبرگلاس(2عدد) و مجهز به سیستم هوادهی مرکزی و پمپ های آبرسانی الکتریکی و ژنراتور اضطراری است.

استخر های کورانسکی(گرد) :

دارای 12 استخر با قطر 9 متر و 6 استخر با قطر 6 متر در فضای آزاد (روباز)، مجهز به سیستم آبرسانی مرکزی است و در مجاورت رودخانه تجن قرار دارد.

امکانات پشتیبان:

سیستم پمپاژ اصلی دارای پمپ های ذخیره، منبع دوقسمتی جهت تامین فشار آب، درای 2 استخر رسوب گیر بتنی به مساحت 4000 متر مربع و پمپ های سیار و ژنراتور تولید برق و 2 پمپ های مرکزی و 10 پمپ سیار هوادهی است.

http://cserc.ifro.ir/portal.aspx?tabid=581

بخش اکولوژی

دانش اکولوژی، موجودات زنده و چگونگی ارتباط این موجودات با یکدیگر و نیز با محیط زیست آنها را مورد بررسی قرار می دهد. بنا براین دانش اکولوژی به علت وسعت میدان عمل ، بخش های متفاوتی از علوم از قبیل زیست شناسی، فیزیک ، شیمی، زمین شناسی و جغرافیا را در برمی گیرد.

مطالعه در بخش زیستی محیط های آبی همچون سایر محیطها در سطوح مختلف از قبیل بررسی جمعیت، زی توده و ترکیب گونه ای آبزیان گیاهی و جانوری در اندازه های میکروسکوپی تا ماکروسکوپی انجام می گیرد و چگونگی ارتباط عوامل فوق با عوامل غیرزیستی نطیر حرارت، شوری، اکسیژن محلول، مواد مغذی و.. نیز مورد بررسی قرار می گیرد. حل مشکلات زیست محیطی (آلودگی های با منابع متفاوت) و یا ارائه ی راهکارهای عملی جهت محدود کردن و پیشگیری از بحران های زیستی (شکوفایی جلبکی، مر گ ومیر ماهیان و سایر آبزیان، ورود گونه های مهاجم)، افزایش بازده فعالیت های اقتصادی (استخرهای پرورشی ماهیان مختلف، میگو و سایر آبزیان) از جمله اهداف اکولوژی کاربردی محیط های آبی محسوب میگردد. بنابراین امروزه این دانش ارتباط تنگاتنگی با اقتصاد انسانی پیدا کرده است.

این فعالیت ها از یک سو نیازمند نمونه برداری ، مشاهدات میدانی و آزمایشات با تجهیزات و فضای مناسب و با کیفیت و از سوی دیگر نیازمند افراد متخصص و کارامداست که نه تنها در زمینه های زیستی و غیر زیستی قادر به تحقیق و مطالعه باشند بلکه با تسلط به ریاضی و آمار بتوانند تحلیل و نتیجه گیری صحیح و علمی از مشاهدات داشته باشند. تنها با فراهم شدن همه ی این شرایط است که اهداف اکولوژی کاربردی محقق می گردد.

اهداف کلی بخش اکولوژی:

1- مطالعه سیستماتیک ، بیولوژی و اکولوژی آبزیان حوضه آبریز دریای خزر

2- شناسایی آبزیان غیربومی و مهاجم به دریای خزر و ارایه راهکارهای مناسب برای کنترل و مبارزه با آنها

3- انجام تحقیقات جامع در خصوص شناسایی محل های مناسب برای تکثیر طبیعی و رهاسازی بچه ماهیان حاصل از تکثیر مصنوعی

4- تعیین باروری اکوسیستم حوزه جنوبی دریای خزر

5- شناسایی گونه های آبزی کمیاب، آسیب پذیر، در معرض خطر و درحال انقراض

6- مطالعه آلاینده های زیست محیطی در حوزه جنوبی دریای خزر و تاثیر آن بر آبزیان

7- مطالعه توان خودپالایی رودخانه های حوضه آبریز دریای خزر

8- مطالعه هیدرولوژیکی محل زندگی، مهاجرت و تخم ریزی ماهیان

بخش اکولوژی برای‌ نیل‌ به‌ اهداف‌ پژوهشی‌ ‌در زمینه های زیستی ، غیر زیستی و آلاینده های زیست محیطی با دارا بودن 3 گروه تخصصی و 10 آزمایشگاه (بشرح ذیل)، تاکنون اقدام به انجام پروژه های متعدد بنیادی و کاربردی نموده است.

الف) گروه آلاینده های زیست محیطی

گروه آلاینده های آلی و معدنی پژوهشکده با برخورداری از گواهی صلاحیت آزمایشگاههای ISO/IEC17025 از سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و گواهی نامه آزمایشگاه معتمد از سازمان محیط زیست استان دارای 4 آزمایشگاه با توانمندیهایی به شرح زیرمی باشد:

1-آزمایشگاه آلاینده های هیدروکربورهای نفتی:

o تعیین میزان هیدروکربورهای نفتی در آب رودخانه و دریاها

o تعیین میزان هیدروکربورهای نفتی در رسوبات رودخانه ها و دریاها

o تعیین میزان هیدروکربورهای نفتی در بافت ماهیان پرورشی و اقتصادی دریای خزر

o بررسی تجزیه زیستی هیدروکربورهای نفتی در آب و رسوبات

o ارزیابی آلاینده نفتی در مناطق حساس آبهای منطقه جنوبی دریای خزر(100-10 متر) اکوسیستم ساحلی

o اثرات آلودگی( نفتی وPAHs) بر موجودات زنده و تعیین LC50

o تعیین استاندارد آلاینده هیدروکربورهای نفتی در آبزیان بومی ایران

2-آزمایشگاه آلاینده های فلزات سنگین:

o تعیین میزان فلزات سنگین در آب رودخانه ها و دریاها

o تعیین میزان فلزات سنگین در رسوبات رودخانه ها و دریاها

o تعیین میزان فلزات سنگین در بافت ماهیان پرورشی و اقتصادی دریای خزر

o ارزیابی آلاینده فلزات سنگین در مناطق حساس آبهای منطقه جنوبی دریای خزر(100-10 متر) اکوسیستم ساحلی

o اثرات آلودگی فلزات سنگین بر موجودات زنده و تعیین LC50

o تعیین استاندارد آلاینده فلزات سنگین در آبزیان بومی ایران

o ارزیابی ریسک سلامت ماهیان و ریسک اکولوژی آن در دریا

3-آزمایشگاه آلاینده های سموم کشاورزی:

o تعیین میزان باقی مانده سموم کشاورزی در آب رودخانه، دریاها

o تعیین میزان باقی مانده سموم کشاورزی در رسوبات رودخانه ها و دریاها

o تعیین میزان باقی مانده سموم کشاورزی در بافت ماهیان پرورشی و اقتصادی دریای خزر

o ارزیابی آلاینده سموم کشاورزی در مناطق حساس شیلاتی آبهای سواحل جنوبی دریای خزر از 10 تا 100 متر اکوسیستم ساحلی

o اثرات آلودگی سموم کشاورزی بر موجودات زنده و تعیین LC50

o تعیین استاندارد آلاینده سموم کشاورزی در آبزیان اقتصادی دریای خزر و رودخانه های منتهی به آن

4-آزمایشگاه آلاینده های سورفاکتانت:

o تعیین میزان ‌ دترجنت‌ها (مواد پاک‌ کننده) ‌در آب رودخانه ها

o تعیین میزان ‌ دترجنت‌ها (مواد پاک‌ کننده) ‌در آب دریاها

o ارزیابی و مقایسه داده های بدست آمده با استانداردهای مربوط به محیط زیست آبی و نیز مقایسه این داده ها با نتایج حاصله از مطالعات قبلی

ب) گروه تحقیقات غیرزیستی

این گروه دارای 1 آزمایشگاه با توانمندی هایی به شرح زیر می باشد:

آزمایشگاه فیزیکو-شیمیایی:

o بررسی و شناسایی فاکتورهای فیزیکو - شیمیایی اکوسیستم های آبی نظیر تالاب ها، آبندانها، پشت سدها و رودخانه ها (دبی رودخانه،هدایت الکتریکی، شفافیت، اکسیژن محلول، اکسیژن خواهی بیولوژیکی، سیلیس، فسفات، نیترات، نیتریت، ازت آمونیاک، فسفات و ازت کل، کربنات و بی کربنات، سختی کل و کلسیم و منیزیم..... ) برای آب شیرین

o بررسی و شناسایی فاکتورهای فیزیکو - شیمیایی اکوسیستم دریائی (شوری، شفافیت، اکسیژن محلول، دمای لایه ای، سیلیس، فسفات، نیترات، نیتریت، ازت آمونیاک، فسفات و ازت کل، کربنات و بی کربنات، سختی کل و کلسیم و منیزیم .....در لایه های سطحی و عمقی) برای آب لب شور

o تعیین و بکارگیری استانداردهای لازم جهت فاکتورهای شیمیایی و کنترل دستگاه ها

o آنالیز و تجزیه و تحلیل فاکتورهای هیدرولوژی، هیدروشیمی و تعیین ارتباط آن ها با عوامل زیستی و غیر زیستی

ج)گروه تحقیقات زیستی

این گروه دارای 5 آزمایشگاه با توانمندی هایی به شرح زیر می باشد:

1 – آزمایشگاه فیتوپلانکتون :

o نمونه برداری از انواع منابع آبی جهت بررسی فیتوپلانکتون

o شناسایی گونه‌های مختلف فیتوپلانکتون، تعیین فراوانی ، پراکنش و میزان بیوماس در اکوسیستم های مختلف آبی اعم از دریا، دریاچه، استخر، سد و آبندان، دارای وضعیت اکولوژیکی مختلف نظیر شور، لب شور و شیرین

o برآورد تولیدات اولیه و ارتباط آن با فاکتورهای اکولوژیک از طریق تعیین میزان کلروفیل a

o بررسی فیتوپلانکتون در رژیم غذایی ماهیان

o طبقه بندی اکولوژیک فیتوپلانکتون

o تحقیق و بررسی ارتباط عوامل محیطی با فیتوپلانکتون

o بررسی اثرات شن برداری بر روی ساختار جمعیتی و گونه ای فیتوپلانکتون در رودخانه

o انجام تحقیقاتی در خصوص بررسی و شناخت شاخص های زیستی (بیواندیکاتورها ) در اکوسیستم های مختلف آبی کشور

o بررسی اثرات آلودگی (از منابع مختلف) بر روی ساختار و جمعیت فیتوپلانکتون

o تعیین سطح تروفیکی اکوسیستم آبی با استفاده از فیتوپلانکتون و کلروفیل a

o بررسی راهکارهای پیشگیری و کنترل شکوفایی جلبک

2 – آزمایشگاه زئوپلانکتون :

o تهیه لیست زئوپلانکتون موجود در اکوسیستم های مختلف آبی اعم از آب های شور، لب شور و شیرین و بررسی وضعیت پراکنش آنها

o شناسایی گونه‌های مختلف زئوپلانکتون ، تعیین فراوانی و میزان بیوماس منابع آبی

o نقش و بررسی زئوپلانکتون در تغذیه ماهیان

o طبقه بندی اکولوژیک زئوپلانکتون

o اکولوژی زئوپلانکتون

o بیولوژی و فیزیولوژی زئوپلانکتون

o انجام تحقیقاتی در خصوص بررسی و شناخت شاخصهای زیستی (بیواندیکاتورها ) در اکوسیستم های مختلف آبی کشور

o بررسی اثرات آلودگی بر روی ساختار و جمعیت زئوپلانکتون

3- آزمایشگاه شانه دار

o بررسی راه های ورود گونه های مهاجم به اکوسیستم دریا ی خزر

o شناسایی شانه داران و ژله ماهیان دریای خزر

o بررسی ساختار جمعیتی گونه های ژلاتینی دریای خزر

o بررسی روش های استاندارد نمونه برداری از گونه های ژلاتینی

o تعیین تراکم، پراکنش و زی‌توده شانه‌دار مهاجم دریای خزر

o آداپتاسیون و بررسی امکان تکثیر و پرورش شانه دار مهاجم دریای خزر

o بررسی راهکارهای کنترل شانه‌دار دریای خزر

o بررسی آداپتاسیون و امکان تکثیر و پرورش گونه Beroe ovata جهت کنترل بیولوژیک جمعیت شانه دار مهاجم به دریای خزر

o بررسی امکان استخراج مواد قابل استفاده از شانه دار مهاجم به دریای خزر

4-آزمایشگاه بنتوز شناسی:

o نمونه برداری از بستر کلیه منابع آبی از رودخانه ها و استخرها و آب بندان ها گرفته تا عمق 800 متری ناحیه جنوبی دریای خزر

o بررسی سیستماتیک فون بنتیک آبهای شیرین و لب شور

o برآورد میزان تراکم گروههای مختلف ماکروبنتوز

o برآورد میزان زی توده گروه های مختلف ماکروبنتوز

o برآورد وضعیت پراکنش گروه های مختلف ماکروبنتوز در مناطق تحت مطالعه

o بررسی تغذیه طبیعی ماهیان کفزی خوار

o تعیین میزان کل مواد آلی در بستر نقاط تحت مطالعه

o تعیین وضعیت دانه بندی ذرات بستر در محل نمونه برداری ماکروبنتوزها

5- آزمایشگاه ماهی شناسی :

o شناسایی و تعیین نام دقیق گونه های ماهیان حوضه جنوبی دریای خزر

o تعیین وضعیت پراکنش دقیق گونه های مختلف ماهیان براساس مطالعات میدانی گسترده در حوضه

o شناسایی و مطالعه ورود گونه های ماهیان غیر بومی به این حوضه ، توسعه و تاثیر احتمالی آنها بر فون ماهیان حوضه جنوبی دریای خزر

o ثبت اطلاعات بیولوژیک و اکولوژیک شامل سن ، رشد ، تولید مثل ، تغذیه و ... به صورت مستمر در ماه های مختلف در مورد ماهیان این اکوسیستم ارزشمند.

o تجزیه و تحلیل های اکولوژیک برای دستیابی به راهکارهای مدیریتی در حفاظت و بهره برداری بهینه از گونه های ماهیان این حوضه

o مطالعه تنوع زیستی گونه های ماهیان این حوضه و عوامل تهدید کننده تنوع زیستی فون ماهیان

o تعیین وضعیت حفاظتی گونه ها و شناسایی گونه های ماهیان شدیداً در معرض خطر انقراض ، در معرض خطر ، آسیب پذیر و... در حوضه جنوبی دریای خزر

o مطالعات بیولوژیک و اکولوژیک فون ماهیان در سایر حوضه های آبهای داخلی ایران

o ایجاد موزه برای فون ماهیان این حوضه و سایر گونه های ماهیان آبهای داخلی ایران در راستای اهداف آموزشی و پژوهشی

http://cserc.ifro.ir/portal.aspx?tabid=582

بخش بیولوژی و ارزیابی ذخایر

با هدف شناخت بیولوژی و برآورد ذخایر آبزیان و ارائه راهکارهای مناسب به مدیریت شیلات به منظور بهره بردای پایدار از ذخایر آبزیان دریای خزر از سال 1369 فعالیت خود را آغاز نمود.

این بخش علاوه بر انجام بیش از 35 پروژه مصوب در خصوص ارزیابی ذخایر ، در انجام طرح های تحقیقاتی سایر بخش ها همکاری داشته و با توجه به اهمیت ذخایر ، نظرات کارشناسان آن همه ساله جهت تدوین برنامه های شیلات و دستورالعمل های مربوط به بهره برداری از ذخایر ماهیان استخوانی، خاویاری و کیلکا مورد استفاده قرار می گیرد. تاکنون بیش از 35 گزارش تحقیقاتی به کمیسیون های مقدماتی و عالی بهره برداری از ذخایر ارائه شده است.

در حال حاضر این بخش دارای 2 نفردکتری P.h.D 5 نفرکارشناس ارشد ، 3 کارشناس و 2 نفر کمک کارشناس می باشد و تاکنون از این بخش بیش از 20 مقاله در مجلات علمی خارج از کشور، بیش از 35 مقاله در مجلات علمی داخلی کشور چاپ شده و بیش از 50 مقاله در سمینارهای داخلی و خارجی ارائه شده است.

محورهای فعالیت این بخش عبارتند از :

1- شناخت دینامیک جمعیت آبزیان دریای خزر

2- برآورد جمعیت و مدیریت ذخایر آبزیان دریای خزر

3- بازسازی ذخایر

4- بهینه سازی صید و بهره برداری از آبزیان

توانمندی های بخش بیولوژی و ارزیابی ذخایر

- انجام پروژ های تحقیقاتی در زمینه بیولوژی، فن آوری صید و ارزیابی ذخایر

- بررسی و تعیین میزان ذخایر آبزیان

- تعیین میزان برداشت مجاز از آبزیان

- تعیین فصول تخم ریزی آبزیان

- تعیین توان باروری و ظرفیت رهاسازی به اکوسیستم

- بهینه سازی و استاندارد نمودن ادوات صید به منظور صید اختصاصی

- طراحی و ساخت آلات و ادوات صیادی جدید

- انجام عملیات صید و صیادی و نمونه برداری با انواع آلات و ادوات صید

- مشارکت در کمیته های صیادی و ارائه مشاوره

- مشارکت در عملیات صحرایی و گشت های دریایی

- انجام آزمایشات مربوط به شناسایی ماهیان ، تعیین سن ، تغذیه ، رشد و ...

- تهیه و ارائه نتایج آزمایشات و تجزیه و تحلیل داده ها

- -تدوین گزارشات لازم جهت ارائه در کمیسیون های مقدماتی و عالی بهره برداری از ذخایر آبزیان دریای خزر

- ارائه مقالات در نشریات معتبر داخلی و خارجی و همایش ها

- آموزش ناظرین شرکت های تعاونی پره در خصوص رعایت استانداردها

http://cserc.ifro.ir/portal.aspx?tabid=583

بخش بهداشت و بیماری های آبزیان

مقدمه

بیماری های آبزیان یکی از عوامل تهدید کننده و چالش های پیش روی ذخایر آبزیان دریای خزر، بهداشت انسانی، صنعت آبزی پروری در آبهای داخلی و آبهای لب شور و شور در خلیج ها ، خورها و سواحل است. به عنوان مثال می توان به برخی از موارد زیر اشاره داشت:

1- بیماری نوظهور در کفال ماهیان چند سالی است که در دریای خزر پدیدار شده است و حفاظت منابع آبزیان بکرات از تلفات موردی و گله ای آن در سواحل گزارش می نماید.

2- لیگولوز در ماهی سیم و کلمه یکی از عوامل اصلی تهدید کننده ذخایر آنهاست.

3- بیماریهای باکتریایی استرپتوکوکوزیس ؛ استافیلوکوکوزیس، ویبریوزیس و یرسینیوزیس هر ساله خسارتهای میلیاردی به صنعت آبزی پروری ماهیان سردآبی وارد می کند.

4- بیش از 19 گونه انگل بیماریزای مشترک و 34 گونه باکتری بیماریزای مشترک بین انسان و ماهی وجود دارد لذا تهدید بهداشت انسانی به وسیله مصرف آبزیان به شکل غیر بهداشتی و تماس با آب دریا اجتناب ناپذیر است.

5- بیماری های ویروسی IHN,IPN و ... هر ساله خسارت های سنگینی به بچه ماهیان قزل آلای تولیدی مزارع تکثیر و پرورش وارد می کند.

با توجه به موارد فوق و پتانسیل های بالقوه شیلاتی در استان مازندران 32 هزار تن کپور ماهیان پرورشی ، 10 هزار تن ماهی قزل آلا ، 10 هزار تن ماهی استخوانی، 10 هزار تن کیلکا ماهیان و از طرفی رهاسازی 100 میلیون قطعه بچه ماهی سفید ، 3-2 میلیون قطعه بچه ماهی خاویاری، 500 هزار قطعه بچه ماهی آزاد و صدها میلیون قطعه کپور ماهیان پرورشی که بیش از دویست میلیارد تومان درآمد را به دنبال دارد و هزاران نفر را مشغول به کار کرده است. حال سوال این است آیا می توان چنین صنعتی بدون پشتوانه تحقیقاتی مناسب به کار خود ادامه دهد.

لذا استمرار تولید و پایداری ان و حفاظت از سرمایه گذاری های انجام شده در تولید تنها در پناه فعالیت های تحقیقاتی بخش بهداشت و بیماریهای آبزیان امکانپذیر است.

اهداف :

1- بررسی ، شناسایی ، پیشگیری، کنترل و درمان بیماری های ماهیان پرورشی و دریای بمنظور استمرار تولید و پایداری آن

2- ارزایبی های بالینی و خارجی انواع داروهای گیاهی، شیمیایی در کنترل ، پیشگیری و در مان

3- معرفی محرک های ایمنی گیاهی و شیمیایی به صنعت آبزی پروری و کارگاه های بازسازی ذخایر

4- تولید واکسن ها ( واکسن های نوترکیب و دیگر واکسن ها ) برای مقاوم سازی ماهیان پرورشی

5- معرفی بچه ماهیان مقاوم پرورشی به انواع بیماریهای ویروسی و باکتریایی

توانمندیها:

1- بررسی و شناسایی فلور باکتریایی ، قارچی و انگلی بیماریزا در آبزیان دریایی و پرورشی

2- بررسی و شناسایی باکتری ها و قارچ های بیماریزا در سواحل حوزه جنوبی دریای خزر

3- بررسی سیستم های ایمنی غیراختصاصی و اختصاصی در آبزیان پرورشی و دریایی

4- تولید کیت های تشخیص سریع بیماری های ویروسی و باکتریایی

5- نوع محرک های ایمنی با منشاء گیاهی و شیمیایی به صنعت آبزری پروری

6- تولید واکسن ( نوترکیب و ... ) برای مقاوم سازی ماهیان پرورشی

7- انجام تست های فارمر داروهای شیمیایی تولیدی معرفی شده به صنعت آبزی پروری

8- بررسی بیماری های تغذیه ای ، متابولیک و غیر عفونی به منظور اصلاح جیره غذایی از نظر بهداشت آبزیان

9- تولید بچه ماهیان مقاوم به انواع بیماری های باکتریایی

10-ارائه دستورالعمل های بهداشتی ماهی برای مصارف انسانی

این بخش داری 6 آزمایشگاه است که دارای گواهی استاندار د ایزو 17025 میباشد که شرح کامل با توجیه در ذیل آمده است

آزمایشگاه هیستوپاتولوژی:

هر عامل غیر زیستی شامل : هیدروکربن های نفتی ، فلزات سنگین ، سموم دفع آفات نباتی کلره و فسفره و عوامل محیطی ( فیزیکوشیمیایی) به ویژه سولفات ها، فسفات ها ، نیتریت ها ، سیانیدها ، سولفیدها ، هیدروکربن ها ( گازهای آلی ) و دیگر هیدروکربنها و همچنین عوامل زنده شامل: باکتری ها، ویروس ها ، قارچ ها ، انگل ها ، جلبک های سبز – آبی و .. که از طریق فاضلاب های شهری ، روستایی ، صنعتی ، خانگی وارد رودخانه ها و سپس دریای خزر می شوند. وقتی که این مواد و موجودات زنده بیش از حد مجاز وارد بدن آبزیان می گردند ضایعات و عوارض خود را در بافتها و اندامها نشان می دهند.

لذا بررسی ضایعات بافتی می تواند جدا از اندازه گیری و تعیین میزان پارامترهای زیستی و غیر زیستی در آبزیان ، شاخصی برای ارزیابی محیط زیست آبزیان باشد و از طرفی حضور بیش از حد ترکیبات مذکور می تواند بهداشت انسانی را تهدید نماید. صنعت آبزی پروری در استان مازندران به ویژه در تولید ماهیان گرمابی با تولید حدود 32000 تن در رتبه اول و ماهیان سردآبی با تولید حدود 10000 تن در رتبه دوم کشوری قرار دارد و بر اساس گزارشات تحقیقاتی بزرگترین چالش پیش روی صنعت آبزی پروری ، بیماری های عفونی بوده و از طرفی آزمایشگاه هیستوپاتولوژی یکی از ابزارهای تشخیص و تایید تشخیص بیماری های عفونی می باشد. لذا آزمایشگاه هیستوپاتولوژی در مجموعه آزمایشگاه ها بخش بهداشت و بیماریهای آبزیان می تواند راه گشای تشخیص و به دنبال آن پیشگیری و درمان بیماریهای آبزیان محسوب گردد و برای تایید بیماری های عفونی و غیر عفونی حضور این آزمایشگاه الزامی می باشد.

مراحل اجرایی آزمایشات در این آزمایشگاه به شرح زیر می باشد:

1- مرحله تشریح و نمونه برداری

2- مرحله آماده سازی

3- مرحله قالب گیری

4- مرحله برش گیری

5- مرحله شناورسازی و خشک کردن

6- مرحله رنگ آمیزی

7- مرحله مونته و خشک کردن

جهت استقرار تجهیزات آزمایشگاهی مانند: دستگاه آماده سازی دیجیتالی اتوماتیک ، میکروتوم روتاری ، پچ فلتنینگ دیجیتالی ، الکتروترمال دیجیتالی ، فور ( آون) ، میکروسکوپ سه چشمی نوری، پارافین دیسپنر ، کلدپلیت ، جارهای رنگ آمیزی ، هود آزمایشگاهی ، یخچال فریزر ، پمپ ایجاد خلاء و همچنین نگهداری مواد شیمیایی به فضای آزمایشگاهی m2 45 مورد نیاز می باشد.

لازم به ذکر است مواد شیمیایی مورد استفاده در این آزمایشگاه جزء مواد فرار قابل اشتعال و خطرناک (سرطانزا) بوده که وجود یک آزمایشگاه کاملاً مستقل و ایزوله از سایر آزمایشگاه ها الزامی می باشد.

در این آزمایشگاه می توان با روشهای اختصاصی هیستوپاتولوژی برای فلزات سنگین در اندامها و بافتهای آبزیان ، بدون نیاز به آزمایشات کمی دیگر ، وجود آنها را اثبات نمود.

نظر به استقرار سیستم استاندارد آزمایشگاه ها (ISO-17025) و اخذ گواهینامه استاندارد و با توجه به موارد فوق الذکر ایجاد فضای آزمایشگاه هیستوپاتولوژی با وسعت m2 45 الزامی می باشد.

آزمایشگاه باکتری شناسی:

استان مازندران با تولید حدود 32000 تن انواع ماهیان گرمابی و بیش از حدود 10000 تن ماهی قزل آلا به ترتیب رتبه های اول و دوم کشور را به خود اختصاص داده است و همچنین بیشترین میزان صید کیلکا ماهیان در سواحل این استان صید شده و امار صید ماهیان استخوانی در سواحل استان مازندراننزدیک به 10 هزار تن می باشد. از اینرو استمرار تولید و توسعه پایدار آزمایشگاه های تشخیص بیماریهای آبزیان به ویژه باکتریشناسی را می طلبد و از طرفی بزرگترین چالش پیش روی صنعت آبزی پروری در حال حاضر ، بیماریهای عفونی به ویژه بیماریهای باکتریایی است که می توان به اولین گزارش بیماری استرپتوکوکوزیس در استان مازندران در سال 1385 اشاره کرد و بیشترین میزان خسارت وارده ناشی از بیماری های باکتریایی به این صنعت بیش از میلیاردها ریال برآورد می گردد. فاضلاب های خانگی که یکی از آوردهای آن باکتری های بیماریزا می باشد از طریق رودخانه ها ، آبهای سواحل جنوبی این منطقه را آلوده نموده و لذا آبزیان چه در آبهای داخلی ( مزارع تکثیر و پرورش ) و چه در آبهای سواحل جنوبی دریای خزر در معرض آلودگی های باکتریایی قرار دارند.

آبزیان سواحل دریای خزر ضمن آنکه می توانند باکتری های بیماریزا با منشاء انسانی را که آبهای سواحل با خود دارد را به جوامع انسانی منتقل نمایندو قادرند بهداشت انسانی را نیز تهدید نمایند و از طرف دیگر تعداد زیادی از باکتریهای مشترک بین انسان و آبزیان را از طریق ماهیان غیر بهداشتی ارائه شده در بازار مصرف را انتشار دهند.

با توجه به موارد فوق و ابهامات و مشکلات موجود در بخش های اجرایی لازم است که آزمایشگاه باکتری شناسی در کنار دیگر ازمایشکاه های بخش بهداشت و بیماریهای آبزیان ( قارچ شناسی ، انگل شناسی ، هیستوپاتولوژی ، خون شناسی ، بیوشمیی ، ایمنی شناسی ) و نیز آزمایشگاه های سایر بخش های پژوهشکده ( ژنتیک مولکولی ، آنالیز دستگاهی ، سم شناسی و.. ) بتواند با تشخیص به موقع بیماریهای آبزیان با استفاده از روشهای تشخیص سریع ، تولید واکسن های نوترکیب و غیر نوترکیب و بررسی های اپیدمیولوژیک به منظور شناسایی کانونهای آلوده و معرفی محرکهای ایمنی برای مقابله با بیماری های باکتریایی در قالب اجرای پروژه ها و طرحهای تحقیقاتی کاربردی بتواند چالش های پیش روی صنعت آبزی پروری را در بردارد.

این آزمایشگاه با برخورداری و اخذ گواهینامه استاندارد ISO-17025 و تجهیزات آزمایشگاهی می تواند با روشهای تشخیص تفریقی بیوشیمیایی و تایید آن به وسیله آزمایشگاه ژنتیک مولکولی ( به روش PCR) که در حوزه جنوبی دریای خزر چنین امکانی مشاهده نمی شود ، به بخشهای اجرایی کمک شایسته ای بنماید و از انجا که الزامات استاندارد ISO- 17025 مکانهای : نمونه برداری ، استریلیزاسیون و کشت را به تفکیک ساماندهی نموده ، لذا برای آنکه آزمایشگاه باکتری شناسی در اسکوپ این استاندارد باقی بماند و همچنین جهت استقرار دستگاه های آزمایشگاهی به شرح : هود لامینار دیجیتال، انکوباتورهای ساده و یخچال دار ریال آب مقطرگیری ؛ pH متر دیجیتال ، میکروسکوپ نوری ، سکوی ست رنگ آمیزی و همچنین نگهداری مواد شیمیایی و محیط های کشت پایه و اختصاصی که مجموعاً بالغ از 100 قلم می باشند ، نیاز به فضاهای آزمایشگاهی : اتاق کشت با وسعت m225 ، اتاق استریلیزاسیون با وسعت m210 و اتاق نمونه برداری با وسعت m212 دارد.

آزمایشگاه قارچ شناسی :

استان مازندران با تولید 32000 تن انواع ماهیان گرمابی و بیش از حدود 10000 تن ماهیان سردآبی و نیز رهاسازی 500000 عدد بچه ماهی آزاد ، 3-2 میلیون بچه ماهی خاویاری و حدود 100 میلیون بچه ماهی سفید یکی از مهمترین مراکز تکثیر ، پرورش و بازسازی ذخایر دریای خزر می باشد. لیکن یکی از مهمترین مشکلات موجود در مسیر تکثیر انواع ماهیان بروز تلفات تخم طی زمان انکوباسیون تا مرحله تولید لارو و نیز از مرحله لارو تا بچه ماهی می باشد. براساس مشاهدات انجام شده در پروژه های تحقیقاتی پایش کمی و کیفی و بهداشتی طی سال های اخیر که در روند تکثیر و پرورش انواع ماهیان استخوانی ، خاویاری در استان مازندران انجام شده است ، عوامل قارچی یکی از مهمترین فاکتورهای مخرب و کاهنده راندمان تولید بچه ماهی شناخته شده اند. براساس اطلاعات به دست آمده از فعالیت های تحقیقاتی و امار مراکز تکثیر و پرورش انواع ماهیان چنین مشخص است که تلفات تخم ناشی از آلودگی های قارچی بسته به نوع ماهی و دوره انکوباسیون بین 90-40 % می باشد. چنین حجم تلفات تخم بخصوص در مورد ماهیان خاویاری و آزا د دریای خزر که طی پنج سال گذشته به شدت با کاهش مولدین مناسب جهت تکثیر مصنوعی روبرو بوده اند. چالش مهم بازسازی ذخایر این گونه از ماهیان است . گذشته از این براساس سوء مدیریتی که در مراکز تکثیر و پرورش ماهیان سردآبی دارد نه تنها تلفات تخم ناشی از این عوامل 35-30 % است بلکه طی دو سال اخیر عفونت های قارچی به شدت به ماهیان پرورشی آسیب زده و موجب تلفات در آنها شده است. بطوریکه گاهی درصد شیوع تا 70% و درصد تلفات تا 30% نیز می رسد. از طرفی باید در نظر داشت که مهمترین عوامل دارویی که برای درمان عفونتهای قارچی در ایران شناخته شده است مالاشیت گرین و فرمالین است و استفاده از انها نه تنها تاثیراتی سوء بر بهداشت انسانی ناشی از بقایای این مواد ( خصوصاً مالاشیت گرین ) دارد بلکه اثر سوء زیست محیطی را نیز بر طبیعت تحمیل می نماید. گذشته از اینها در سواحل عوامل قارچی وجود دارند که موجب بروز بیماری در افراد انسانی می شوند. و مواردی بروز عفونت های قارچی گوش ، حلق و نیز سیستم ادراری و تناسلی در افرادی که در آبهای ساحلی اقدام به شنا نموده اند مشاهده شده است.

در کنار همه این ها وجود عوامل قارچی ، توکسین را که می توانند در خوراک آبزیان تولید انواع سموم قارچی را نموده و نه تنها موجب خسارت اقتصادی در تولید می شود بلکه بقایای جفتی آنها نیز می تواند موجب به خطر افتادن بهداشت انسانی گردد. لذا تحقق اهداف پیش بینی شده در بخش بهداشت و بیماریهای آبزیان بدون حضور آزمایشگاه قارچ شناسی امکان پذیر نیست. این آزمایشگاه با برخورداری از گواهی نامه استاندارد ISO-17025 قادر به شناسایی ،تشخیص ، ارائه روش های مناسب درمان و کنترل ، تولید کیت شناسایی و اصلاح مدیریت بهداشتی در خصوص بیماری های قارچی و نیز عوارض سوء ناشی از توکسین های قارچی است. در این آزمایشگاه ابزارهایی مانند انکوباتور یخچالدار ، انکوباتور ساده ، ترازوی حساس ، هود لامینار ، سینک شستشو ، سکوی رنگ امیزی ، pH متر ، سانتریفوژ ، محیطهای کشت و مواد شیمیایی مورد نیاز نیاز به فضای فیزیکی به مساحت m222 دارد.

آزمایشگاه انگل شناسی:

استان مازندران با تولید 32000 تن انواع ماهیان گرمابی و بیش از 10000 تن ماهی قزل آلا به ترتیب رتبه های اول و دوم کشور را به خود اختصاص داده است. همچنین بیشترین میزان صید کیلکا ماهیان در سواحل این استان صید نشده ، آمار صید ماهیان استخوانی نزدیک به 10هزار تن می باشد. و از طرفی هر ساله بیش از 100000 میلیون قطعه بچه ماهی سفید و 3-2 میلیون بچه ماهی خاویاری و 500000 عدد بچه ماهی ازاد در رودخانه های این حوزه برای بازسازی ذخایر رهاسازی می شوند. لذا استمرار تولید و توسعه پایدار، بودن پشتوانه تحقیقاتی بهداشت و بیماری های ابزیان امکانپذیر نیست. متاسفانه در مراحل لاروی و بچه ماهی بزرگترین مشکل ، بیماری های انگلی است که منجر به خسارت و تلفات سنگین در مزارع می گردد. و در این راستا بدون هر گونه مطالعه ای پرورش دهندگان ماهی از فرمالین ، سولفات مس و مالاشیت گرین که مشکلات زیست محیطی شدیدی را به دنبال دارد استفاده می کنند لذا تدوین و ارائه دستورالعمل های کاربردی و استفاده صحیح از این مواد و جلوگیری از خسارتهای زیست محیطی با اجراء تحقیقات کاربردی امکانذیر است و از طرفی بیش از 19 گونه انگل بیماریزای مشترک بین انسان و ماهی به ویژه ماهیان دریایی وجود دارد که هر گونه مطالعه بر روی این دسته انگل ها به منظور ارتقاء کیفیت بهداشتی از دیدگاه انسانی ،تحقیقات انگل شناسی کاربردی را می طلبد و ضمن اینکه فاضلابهای شهری و خانگی که گاه مستقیم وارد رودخانه و دریا می ریزند با خود تخم انگل های انسانی را به همراه دارد که آب رودخانه ها و دریا را در استفاده تفریحی با مشکل مواجه می کنند.

این آزمایشگاه در راستای پروژه های خاص کاربردی در مکان یابی تفرجگاهای ساحلی می تواند نقش مهمی را ایفا نماید.

مهم تر اینکه برای افزایش تولید در واحد سطح ، جلوگیری از خسارت های اقتصادی ، عدم استفاده از داروهای شیمیایی با اثرات مخرب زیست محیطی ، تولید واکسن های ضد انگلی و کیت های تشخیص سریع بیماری های انگلی ، معرفی محرکها و ایمنی خاصی را برای ایجاد مقاومت بر علیه بیماریهای انگلی شناسایی کانونهای الوده و... با شرایطی که در استان مازندران است ضروری است که در کنار آزمایشگاههای باکتری شناسی ، قارچ ، هیستوپاتولوژی ، ایمنی شناسی ، بیوشیمی و خون شناسی و آزمایشگاههای دگیر بخش های اکولوژی ، بیوتکنولوژی و تکثیر و پرورش جهت تکمیل و دسترسی به اهدافی را که در این راستا تدوین می گردد باشد.

این آزمایشگاه دارای گواهینامه استاندارد ISO- 17025 است و دارای دستگاه های 1- میکروسکوپ 2- استریومیکورسکوپ 3- سکوی رنگ آمیزی انگلها 4- انکوباتور 5- سانتریفوژ 6- ترازوی حساس 7- سینک ظرفشویی 8- فرمالین 9- آرشیو انگلهای آبزیان و چندین قلم مواد شیمیایی است لذا ضروری است که فضای مناسب به مساحت m220 برای آن در نظر گرفته شود.

آزمایشگاه خون شناسی و بیوشیمی:

در مهره داران یکی از مهمترین بافتهایی که نقش بسیار حیاتی برای اندامهای مختلف دارد ، بافت سیال خون می باشد زیرا این بافت تنها راه ارتباطی اندامهای مختلف با یکدیگر بوده و کلید نقل و انتقالات مواد مختلف مانند Co2, ،اکسیژن . انواع مواد غذایی ، هورمون ها ، مواد دفعی و.... از طریق این بافت صورت می گیرد. بروز هر گونه اختلال در بدن اولین تاثیر را در این بافت می گذارد و لذا از دیر باز بررسی تابلو خونی و بیوشیمیایی یکی از روشهای تاثیر تشخیص ، تنظیم پروتکل درمانی صحیح ، تعیین روند بیماری و پیش گیری از بروز بیماری در آینده است. استفاده از علم خون شناسی در آبزیان با توجه به موارد ذکر شده تقریباً از دهه 80 میلادی آغاز شده است و تاکنون مطالعات فراوانی در انواع آبزیان در مورد تاثیر ات عوامل بیماریزا در تابلو خونی و نیز استفاده از این تغییرات در روند درمان ، کنترل و پیشگیری انجام شده است. از انجاییکه امروزه مهمترین اصل در تشخیص استفاده از روشهای متعدد جهت تاثیر تشخیص بیماری ها می باشد لذا انجام آزمایشات خونشناسی و بیوشیمی یکی از مهمترین روش های تائید تشخیص در کنار سایر آزمایشات مانند باکتری ، قارچ و انگل شناسی است. به غیر از عوامل عفونی ، بررسی تابلوی خونی یکی از مهمترین روش های بررسی تاثیرات فاکتورهای محیطی مانند تغییرات شوری ، دما ، pH ، انواع سموم و فلزات سنگین می باشد. ازمایشگاه های خون شناسی و بیوشیمی پژوهشکده با دارا بودن گواهی نامه استاندارد ISO-17025 قادر به انجام کلیه آزمایشات در موارد ذکر شده بوده و واجد دستگاه های مختلف شامل : اتوآنالایزر ، سانتریفوژ هماتوکریت ، سانتریفوژ یخچالدار ، یخچال فریزر ، سانتریفوژ ساده ، سکوی رنگ آمیزی ، سکوی مخصوص انجام آزمایش سیانومت هموگلوبین ، اسپکتروفتومتر ، فریزر c◦ 80- ، میکروسکوپ ، شیکر ، بن ماری می باشد و با توجه به چنین حجمی از ابزارآلات نیازمند m225 می باشد.

http://cserc.ifro.ir/portal.aspx?tabid=584

بخش بیوتکنولوژی

اهداف بخش:

هدف اصلی این بخش حفظ تنوع ژنتیکی آبزیان دریای خزر و افزایش تولیدات بیولوژیکی آنها با بهره گیری از دانش ژنتیک و بیوتکنولوژی می باشد.

راهبردهای اصلی این بخش در راه دستیابی به اهداف ذکر شده عبارتند از:

1- شناسایی جمعیتها و نژادهای مختلف آبزیان دریای خزر

2- شناسایی مارکرهای مولکولی و کاربرد آنها در تعیین جنسیت، گونه ها و نزادهای ماهیان استخوانی

3- تشکیل بانک ژن به منظور حفظ ذخایر ژنتیکی ماهیان استخوانی دریای خزر

4- دستکاری های ژنتیکی ماهیان منظور تولید و معرفی گونه های مقاوم و دارای رشد سریع

5- کاهش ضایعات زیست محیطی و حفاظت ذخایر ژنتیکی و منابع طبیعی آبزیان

6- بکارگیری فنون مهندسی ژنتیک نظیر شناسایی، جداسازی و انتقال ژنهای اقتصادی نظیر ژن رشد، ،... در ماهیان اقتصادی

7-تولید انواع فرآورده های بیولوژیک آبزیان

8-بررسی های بیولوتکنولوژی و تولید میکروارگانیسم به منظور تصفیه بیولوژیکی پسباب های مزارع ماهیان گرم آبی , خاویاری و ماهیان سردآبی

9-حذف مؤثر آلاینده‌های خطرناک از محیط زیست با استفاده از ارگانیسم های پالایشگر آلودگی و استفاده از فنون نگهداری و بهره برداری مناسب از ذخائر ژنتیکی ملی

توانمندی:

√ استخراج DNAو PCR

√ طراحی پرایمرهای اختصاصی با استفاده از نرم افزارهای موجود

√ هضم آنزیمی محصول PCR با استفاده از آنزیمهای اندونوکلئاز محدود کننده

√ تشخیص بیماری های ژنتیکی به روش PCR

√ تولید DNA نوترکیب

√ انجام تکنیک های دستکاری ژنتیکی

√ مطالعات فایلوژنی و بررسی تنوع ژنتیکی (تشخیص جمعیت ها)در آبزیان به روشهای مولکولی (RFLP, RAPD, AFLP,SSR)

√ تعیین مقدار مواد نگهدارنده (بوریک اسید و بوراکس، پتاسیم، سوربات)، فسفات، هیستامین و ویتامین ها با دستگاه اسپکتروفتومتری (در ماهی، خاویار و ...

√ شناسایی و تعیین سموم کشاورزی، اسیدهای چرب تری هالومتانها با دستگاه G.C (در آب و ماهی، فرآورده ها و رسوب) تعیین PAH (هیدروکربنهای نفتی)

√ تعیین فلزات سنگین با دستگاه اتمیک ابزوربشن (در آب ماهی و رسوب)

تعیین ویتامینها، اسیدهای آمینه، فسفولپیدها، سم افلاتوکسین و ... با استفاده از دستگاه HPLC

√ تعیین درصد رطوبت، چربی، پروتئین، خاکستر، کربوهیدرات

√ تعیین اندیس های پراکسید، T.V.N و pH

دستاوردهای شاخص

√ استفاده از تکنیک بسته بندی اتمسفر اصلاح شده در بهبود زمان ماندگاری ماهی قزل‌آلای تازه (غیر منجمد)

√ بررسی تنوع ژنتیکی بین گونه‌ای و درون گونه‌ای کیلکا ماهیان حوضه جنوبی دریای خزر بروش PCR-RPLF جهت اعمال مدیریت شیلاتی

√ بررسی امکان استخراج اسید چرب امگا 3 در ماهی کیلکا

√ بررسی جمعیت ماهی کپور معمولی در حوزه جنوبی دریای خزر با استفاده از روشهای مولکولی PCR-RFLP

√ بررسی امکان دستیابی به واکسن (زنده) نوترکیب علیه بیماری استرپتوکوکوزیس برای ایمن کردن قزل‌آلای رنگین کمان (فاز یک)

√ مطالعه و شناسایی ساختار ژنتیکی و جمعیت های ماهیان سس،سوف،کلمه،سفیدو آزاد حوزه جنوبی دریای خزر با استفاده از روشهای مولکولی

√ بررسی امکان تهیه مارکر ژنتیکی جهت نشاندار کردن و ردیابی بچه ماهیان سفید

√ بررسی امکان تولید پروبیوتیک بمنظور افزایش سیستم ایمنی ماهی قزل الا در برابر بیماری استرپتوکوکوس

√ تولید پپتون از ضایعات ماهیان پرورشی و دریایی با استفاده از آنزیم های تجاری

√ شناسایی و جداسازی میکروستلایت ماهی قره برون

√ شناسایی و تعیین هویت ویروسهای بیماریزا در ماهیان سردابی و خاویاری با استفاده از روشهای نوین بمنظور ابداع و معرفی کیتهای مولکولی تشخیص سریع

√ استفاده از متابولیت های لاکتیک(باکتریوسین و اسیدهای آلی) منظور افزایش زمان ماندگاری ماهی قزل آلا و تاثیر آنها بر باکتری های شاخص

http://cserc.ifro.ir/portal.aspx?tabid=585